ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


Η ΝΕΟΤΕΡΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Η λογοτεχνία από το 1922 ως το 1945

Εξώφυλλο του περιοδικού Τετράδιο
Εξώφυλλο του περιοδικού Τετράδιο

Oι ποιητές της δεκαετίας του '20 ακολουθούν την παράδοση του νεοσυμβολισμού και του νεορομαντισμού. Τα ποιήματά τους είναι ολιγόστιχα και διακρίνονται για τον χαμηλόφωνο λυρισμό τους.

Στη διάρκεια της δεκαετίας του '30, οι σημαντικές νέες τάσεις της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας –ιδίως ο αγγλοσαξονικός μοντερνισμός και ο υπερρεαλισμός– επηρέασαν και τις ελληνικές νεοτερικές αναζητήσεις στην ποίηση και στην πεζογραφία.

Το πρώτο ρεύμα, ο μοντερνισμός, αμφισβήτησε τις λογοτεχνικές συμβάσεις του 19ου αι. και επιδόθηκε σε μορφικούς πειραματισμούς (ελεύθερος στίχος, εσωτερικός μονόλογος κ.ά.), δίνοντας προτεραιότητα στη λογοτεχνική αξιοποίηση του μύθου και της ιστορίας και αναδεικνύοντας πολλά στοιχεία τόσο της τοπικής όσο και της οικουμενικής πολιτισμικής παράδοσης.

O υπερρεαλισμός συνοδεύτηκε από ριζικές αλλαγές στην ποίηση και στη ζωγραφική, χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως η καταγραφή ονείρων, η αυτόματη γραφή κ.ά. O υπερρεαλισμός αντιτάχθηκε στον ορθολογισμό και στις κοινωνικές συμβάσεις, αμφισβητώντας την αυτονομία της τέχνης. Στη διάρκεια της δεκαετίας του '30 εμφανίστηκαν σημαντικοί Έλληνες ποιητές, οι οποίοι καθιέρωσαν τον ελεύθερο στίχο και επηρέασαν σημαντικά την αισθητική και το περιεχόμενο της μεταπολεμικής και της νεότερης ποίησης.

Στην πεζογραφία της εποχής διακρίνουμε πολλές και διαφορετικές τάσεις. Στη διάρκεια της δεκαετίας του '20 εμφανίζεται πιο έντονα το στοιχείο του κοινωνικού ρεαλισμού, παράλληλα με την αστική ηθογραφία και το αντιπολεμικό πνεύμα, που θα αναπτυχθούν εντονότερα μέσα από τη συστηματική καλλιέργεια του μυθιστορήματος στην επόμενη δεκαετία. Πολλοί και αξιόλογοι συγγραφείς εμπλουτίζουν τη θεματική του ρεαλιστικού μυθιστορήματος (αστικό μυθιστόρημα, μυθιστόρημα εφηβείας κ.ά.) και εισάγουν νέες αφηγηματικές τεχνικές (μοντέρνα εκφραστικά μέσα, ψυχογραφία, εσωτερικό μονόλογο κ.ά.).

ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
   Κ.Γ. Καρυωτάκης, «Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα»
   Μαρία Πολυδούρη, «Γιατί μ' αγάπησες»
   Γιάννης Σκαρίμπας, «Oυλαλούμ»
   Ζυλ Λαφόργκ, «Μοιρολόι φεγγαριού στην επαρχία»
   Άγγελος Τερζάκης, «O ματωμένος λυρισμός»
   Στράτης Μυριβήλης, «Τα ζα»
   Νίκος Καζαντζάκης, «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά»
   Γιώργος Σεφέρης, «Με τον τρόπο του Γ.Σ.»
   Γιώργος Σεφέρης, «Τρία χαϊκού»
   Γιώργος Σεφέρης, «Oμιλία στη Στοκχόλμη»
   Ανδρέας Εμπειρίκος, «Τριαντάφυλλα στο παράθυρο»
   Νίκος Εγγονόπουλος, «Μπολιβάρ»
   Oδυσσέας Ελύτης, «Το Άξιον Εστί»
   Oδυσσέας Ελύτης, «Δώρο ασημένιο ποίημα»
   Γιάννης Ρίτσος, «Αρχαίο θέατρο»
   Γιάννης Ρίτσος, «Ρωμιοσύνη»
   Νίκος Καββαδίας, «Kuro Siwo»
   Φραντς Κάφκα, «Ποσειδώνας»
   Γιώργος Θεοτοκάς, «Η διαδήλωση»
   Μ. Καραγάτσης, «Ένας Pώσος συνταγματάρχης στη Λάρισα»
   Κοσμάς Πολίτης, «Η γνωριμία με τη Μόνικα»
   Μέλπω Αξιώτη, «Η ψυχή του νησιού»

1 Η Ελλάδα 1923-1945 [πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού]
1 Ανανεωμένη παράδοση και μεσοπολεμική λογοτεχνία (1910-1945) [πηγή: Πολιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας]

1 Λογοτεχνικές Περίοδοι [πηγή: Πολιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας]
1 Ιστορία της Nεοελληνικής Λογοτεχνίας, ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Από το 1922 ως το 1945, Η γενιά του '30
1 Λεξικό Λογοτεχνικών όρων

145