193 194 E Δ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


193

ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ

Kuro Siwo

Η δύσκολη αλλά γοητευτική ζωή των ναυτικών αποτελεί το αυτοβιογραφικό υλικό των ποιημάτων του Ν. Καββαδία. Στο «Kuro Siwo» τα στοιχεία αυτά διαπλέκονται γύρω από μια μακρινή ερωτική μορφή, η μνήμη της οποίας συντροφεύει τις μοναχικές ώρες του ποιητή. Το ποίημα προέρχεται από τη συλλογή Πούσι (1947).

Αφίσα της εθνικής ατμοπλοΐας

Αφίσα της εθνικής ατμοπλοΐας
(Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α.)

Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος* για το Νότο
δύσκολες βάρδιες*, κακός ύπνος και μαλάρια*.
Είναι παράξενα της Ίντιας τα φανάρια
και δεν τα βλέπεις, καθώς λένε, με το πρώτο.

Πέρ' απ' τη γέφυρα του Αδάμ, στη Νότιο Κίνα,
χιλιάδες παραλάβαινες τσουβάλια σόγια.
Μα ούτε στιγμή δεν ελησμόνησες τα λόγια
που σου 'πανε μιαν κούφια ώρα στην Αθήνα.

Στα νύχια μπαίνει το κατράμι* και τ' ανάβει,
χρόνια στα ρούχα το ψαρόλαδο μυρίζει,
κι ο λόγος της μες στο μυαλό σου να σφυρίζει,
«ο μπούσουλας* είναι που στρέφει ή το καράβι;»

Νωρίς μπατάρισε* ο καιρός κι έχει χαλάσει.
Σκατζάρισες*, μα σε κρατά λύπη μεγάλη.
Απόψε ψόφησαν οι δυο μου παπαγάλοι
κι ο πίθηκος που 'χα με κούραση γυμνάσει*.

 


194


Η λαμαρίνα*!… η λαμαρίνα όλα τα σβήνει.
Μας έσφιξε το Kuro Siwo* σα μια ζώνη
κι εσύ κοιτάς ακόμη πάνω απ' το τιμόνι,
πώς παίζει ο μπούσουλας καρτίνι* με καρτίνι. 
 

 

Ν. Καββαδίας, Πούσι, Κέδρος

 

 

Παράλληλα Κείμενα
Ν. Καββαδίας, «Ο Σταυρός του Νότου» Ν. Καββαδίας, «Ο Σταυρός του Νότου»
Κ. Ουράνης, «Συλλογιέμαι τους ναυτικούς...» Κ. Ουράνης, «Συλλογιέμαι τους ναυτικούς...»
Αλ. Μπάρας, «Η 'Κλεοπάτρα', η 'Σεμίραμις' κι η 'Θεοδώρα'» Αλ. Μπάρας, «Η 'Κλεοπάτρα', η 'Σεμίραμις' κι η 'Θεοδώρα'»


Λεξιλόγιο
*ναύλος: μισθωμένο δρομολόγιο *βάρδιες: υπηρεσίες που εκτελούνται με εναλλαγή των εργαζομένων *μαλάρια: είδος μεσογειακού πυρετού *κατράμι: πίσσα *μπούσουλας: ναυτική πυξίδα *μπατάρισε ο καιρός: άλλαξε *σκατζάρω: αλλάζω βάρδια *γυμνάζω: εκπαιδεύω *λαμαρίνα: σίδερο *Kuro Siwo: θερμό θαλάσσιο ρεύμα του Βόρειου Ειρηνικού Ωκεανού *καρτίνι: ναυτικός όρος, το τέταρτο του ρόμβου

 

Βολανάκης Κωνσταντίνος

Βολανάκης Κωνσταντίνος, Πριν από την καταιγίδα
Δείτε τον πίνακα σε μεγαλύτερη ανάλυση στην Εθνική Πινακοθήκη
Πάρις Πρέκας

Πάρις Πρέκας, Κόλπος Ιτέας,τάνκερς

 


ΕΡΓΑΣΙΕΣ

  • Ποια στοιχεία από τη ζωή των ναυτικών ενσωματώνει στο ποίημά του ο Καββαδίας; Σε ποιο στοιχείο αναφέρεται περισσότερο και γιατί;
  • Ποιες εμπειρίες αποκομίζει από το πρώτο ταξίδι του ο αφηγητής; Ποιες από αυτές κινούν το ενδιαφέρον σας και γιατί;
  • Τι πετυχαίνει με την εκτεταμένη χρήση ναυτικού λεξιλογίου ο ποιητής; Τι είναι ο μπούσουλας και ποια λειτουργία έχει στο ποίημα;
  • Πιθανολογήστε σχετικά με τα λόγια που δεν μπορεί να λησμονήσει ο ποιητής και αιτιολογήστε την ψυχική του διάθεση.


ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

  • O Θάνος Μικρούτσικος έχει μελοποιήσει πολλά ποιήματα του Ν. Καββαδία στον δίσκο του O Σταυρός του Νότου. Ακούστε τα τραγούδια και γράψτε ένα μικρό κείμενο, όπου θα εκθέτετε την προσωπική σας άποψη για το μουσικό τους άκουσμα.
    youtube Ακούστε όλο τον δίσκο


 

Νίκος Καββαδίας (1910-1975)


Νίκος Καββαδίας

Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.


Η μελοποίηση πολλών ποιημάτων του Καββαδία έχει καταστήσει αρκετά γνωστή και δημοφιλή την ποίησή του. Η μορφή του ποιήματος είναι παραδοσιακή (στροφή, μέτρο, ομοιοκαταληξία), καθώς ο ποιητής επηρεάστηκε σε μικρό βαθμό (στη διάπλαση κυρίως των εικόνων του) από τους σύγχρονούς του μορφικούς πειραματισμούς, και αποδίδει με λυρικούς, συμβολικούς αλλά και ρεαλιστικούς τόνους τα καθημερινά βιώματα και την ψυχική του διάθεση. Στην προσπάθειά μας να προσεγγίσουμε το ποίημα θα πρέπει να αξιοποιήσουμε το λεξιλόγιο με τους ναυτικούς όρους που χρησιμοποιεί συχνά ο ποιητής, προκειμένου να αναπαραγάγει πιστά την ατμόσφαιρα και τις συνήθειες του εργασιακού του χώρου. Το ποίημα δεν παρουσιάζει σημαντικές νοηματικές δυσκολίες, αναφέρεται στην καθημερινή ζωή του ναυτικού, η ζωή του οποίου συχνά επηρεάζεται από τις κλιματολογικές αλλαγές και τις καιρικές συνθήκες. Πολλές φορές υποφέρει από εσωτερική μοναξιά εξαιτίας της έλλειψης των αγαπημένων του προσώπων, την οποία προσπαθεί να αναπληρώσει είτε με την (εξιδανικευμένη) μνήμη τους είτε με τη φιλική συντροφιά των ζώων που εκτρέφει (εδώ ο παπαγάλος, που του ψόφησε, ή οι γάτες, στο ομώνυμο ποίημα «Οι γάτες των ναυτικών»).

 


Νίκος Καββαδίας
Αφιέρωμα στον Νίκο Καββαδία [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου] Αφιέρωμα στον Νίκο Καββαδία [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]
Εποχές και Συγγραφείς. Νίκος Καββαδίας (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ] Εποχές και Συγγραφείς. Νίκος Καββαδίας (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]
Παρασκήνιο. Ο ποιητής Νίκος Καββαδίας (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ] Παρασκήνιο. Ο ποιητής Νίκος Καββαδίας (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]
Βικιπαίδεια Καββαδίας
ΠΟ.Θ.Ε.Γ. Καββαδίας
Βιβλιοnet Καββαδίας
στο nektarios.gr Καββαδίας
μελοποιημένα ποιήματα στο stixoi.info Καββαδίας

 

Κωνσταντίνος Βολανάκης, βιογραφία και έργα
στην Εθνική Πινακοθήκη Εθνική Πινακοθήκη
στο paleta art Κωνσταντίνος Βολανάκης, Κωνσταντίνος Βολανάκης
στο artnet Κωνσταντίνος Βολανάκης
στο ΝΙΚΙΑΣ Κωνσταντίνος Βολανάκης
στο wiki art Κωνσταντίνος Βολανάκης
στη ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΟΥΣΕΙΟ Γ.Ι. ΚΑΤΣΙΓΡΑ Κωνσταντίνος Βολανάκης
Κ. Βολανάκης, Η Σχολή του Μονάχου στο art magazine Κωνσταντίνος Βολανάκης
στο Google Art & Culture google

 

Πάρις Πρέκας, βιογραφία και έργα
στην Εθνική Πινακοθήκη Εθνική Πινακοθήκη
στο ΝΙΚΙΑΣ ΝΙΚΙΑΣ
στο paleta art paleta art, paleta art
στο art net artnet

 

Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

 

Ήρωες

Οι ήρωες του ποιήματος είναι:

 

 

Τόπος

Τα γεγονότα του ποιήματος διαδραματίζονται

 

 

Χρόνος

Τα γεγονότα του ποιήματος γίνονται/έγιναν

 

 

Γλώσσα

Η γλώσσα του ποιήματος είναι

 

 

Στίχος-Μέτρο

Ο στίχος του ποιήματος είναι:

Το μέτρο του ποιήματος είναι:

 

 

Ενότητες

Το ποίημα μπορεί να χωριστεί στις εξής ενότητες:

 

 

Το σχόλιό σας...

...