...κι όλο γιορτάζουμε κατρακυλώντας "Ψωμί, έναντι Παιδείας και Ελευθερίας"

21.4.1967
Φυτέψαμε από βραδίς με τον αδερφό μου μια ερικιά στον κήπο, κι όταν νωρίς-νωρίς μας διώξανε απ' το σχολείο λέγοντας να μη πάμε τ' απόγευμα, η φράση "Έγινε επανάσταση, δεν θα 'χουμε σχολείο" ακούγονταν σαν γλυκειά μουσική στο δρόμο για το ξαναντάμωμα με το μικρό δεντράκι. Ύστερα όμως πιάσανε το θείο μου και μαζί με πολλούς άλλους τους είχαν στο γήπεδο...περίεργα παιχνίδια, δε χώραγαν στο νού μου. Περνά λίγος καιρός. Κατευοδώνουμε την θεία μου στο πλοίο για τον Πειραιά. Κίνηση και συγκίνηση, κι η θλιβερή απορία:

- Γιατί μπαμπά αυτοί οι άνθρωποι που ανεβαίνουν τις σκάλες είναι δεμένοι με χειροπέδες;
- Σσσσ...(χαμηλόφωνα) Τους πάνε στην εξορία.

Και περνούν τα χρόνια μες στη σιωπή και στην ταπείνωση. Οι γονείς να μιλούν σιγανά και με υπονοούμενα μπροστά μας, κι ακόμα κλαίω εκείνο το ολοστρόγγυλο δεκάρικο με τον βασιλιά Παύλο επάνω, για το τάμα της χούντας, "Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών". Κι ο γείτονας λοχαγός να περνά κόντρα στο μονόδρομο της αγοράς, αγέρωχος, ποιός να τολμήσει του πεί κάτι... Ο Μιχάλης ήρθε από την εξορία κάποια στιγμή αλλά κανείς δεν τολμούσε να τον κουμπαριάσει, τελικά οι γονείς μου το τόλμησαν...

17.11.1973
Κάτι ψου-ψου-ψου ακούγονταν απ' τους μεγάλους... παρ' όλα αυτά παίξαμε λίγο μπάλα το μεσημέρι στην αλάνα, κι ύστερα χωτοί στα σπίτια νωρίς νωρίς. Πηδήσαμε το ενδιάμεσο φράχτη το βράδυ για να δούμε στην τηλεόραση του κυρ Γιώργου που ήταν παληός κρητικός χωροφύλακας, το ανεκδιήγητο: "Απο-φασίζωμεν και διατάσσωμεν" Στρατηγός Δημήτριος Ζαγοριανάκος, κι η δυσφορία μαζί με τα αναθέματα του κυρ Γιώργου περίσσευαν. Στη γειτονιά η αγωνία ψιθυριστά ξεχείλιζε για τους φοιτητές που τους είδαμε ύστερα με μαυρισμένα τα μάτια από το ξύλο, να σερβίρονται στο τηλεμενού σαν κακοποιοί πράκτορες και τα τοιαύτα. Κείνη τη χρονιά η ερικιά σημαδεμένη απ' τον καιρό πήρε να ξεραίνεται.

17.11.2006
Τα χρόνια γλιστράνε. Στο στρατόπεδο του Καρατεπέ κάθε φορά που περνώ, βλέπω τη βάση του πουλιού της χούντας (κάτι τσιμεντόλιθοι) να στηρίζει νεότερες "διακοσμητικές" κατασκευές και με πιάνει κρύος ιδρώτας. Άν κι ήμουν ένα απλό σχολιαρόπαιδο, φαίνεται πως δεν ήμουν όσο θα 'πρεπε προσηλωμένος στα μαθήματα μου. Ακόμα και τώρα που ζώ στο "Νομό της Ευσέβειας" δεν κάθομαι να κάνω ένα "καθώς πρέπει" σχέδιο μαθήματος. Ακόμα κλαίω την επτάχρονη Ερικιά, τις ατέλειωτες σχολικές νύχτες, που όλο και πιό σπάνια μοιράζομαι με φίλους, για μια μπουκιά κι ένα ποτήρι και Δόξα τω Θεώ. Κι όλο γιορτάζουμε κατρακυλώντας "Ψωμί, έναντι Παιδείας και Ελευθερίας".

 

Bασίλης Bέτσος.