78 79 E Δ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


78

ΣΑΜΙΟΥΕΛ Τ. ΚΟΛΕΡΙΤΖ

Δουλειά χωρίς ελπίδα

Γραμμένο στις 21 Φεβρουαρίου του 1825, όπως δηλώνει ο υπότιτλος του πρωτοτύπου, το ποίημα του Kόλεριτζ εκφράζει με χαρακτηριστικό τρόπο ορισμένες από τις κυριότερες όψεις της ρομαντικής διάθεσης, όπως είναι η μυθοποίηση του εγώ, η αποξένωση, η ανία κ.ά.

Όλα δουλεύουν στην πλάση. Για δες: τα μελίσσια βουίζουν,
απ' τις φωλιές τους οι σάλιαγκοι* βγήκαν· στρουθιά* φτερουγίζουν.
Kαι να που κι ο γέρος χειμώνας κι αυτός στο γαλάζιο του απείρου
έχει στα μάτια του, κάτι σαν φως ανοιξιάτικου ονείρου.
Mόνος εγώ μέσα σ' όλα με δίχως δουλειά τριγυρνάω,
κι ούτ' αγαπώ, κι ούτε μέλι τρυγώ, κι ούτε πια τραγουδάω.

Kι όμως γνωρίζω κάτι άγνωστους όχτους* που αμάραντ'* ανθίζουν,
ξέρω κρυμμένες πηγές που το νέκταρ σε ρυάκια σκορπίζουν.
Για άλλους αμάραντ', αλίμονο γι' άλλους αν θέλετ' ανθίστε·
όχι! για με μην ανθίστε. Mακριά μου ρυάκια κυλήστε·
μ' έν' αστεφάνωτο μέτωπο φεύγω, με χείλη φρυγμένα*,
κι αν με ρωτάς ποιος με πνίγει καημός, άκου τούτο από μένα:
δίχως ελπίδα η δουλειά νέκταρ μέσα σε κόσκινο χύνει,
και δίχως κάποιο σκοπό η ελπίδα δε ζει μήτ' εκείνη.

 

μτφρ. Λάμπρος Πορφύρας
Ανθολογία της ευρωπαϊκής και αμερικανικής ποιήσεως,
επιμέλεια Κλ. Β. Παράσχος, Συμεωνίδης

Παράλληλα Κείμενα
Δ. Παπαρρηγόπουλος, «Ανία» Δ. Παπαρρηγόπουλος, «Ανία»
V. Hugo, «Λόγια στην αμμουδιά» V. Hugo, «Λόγια στην αμμουδιά»


Λεξιλόγιο
*σάλιαγκοι: σαλιγκάρια *στρουθιά: σπουργίτια *όχτοι: όχθες *αμάραντα: φυτά που δε μαραίνονται *φρυγμένα: κατάξερα

 


79

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

  • Πώς σχετίζεται ο αφηγητής με τη φύση/πλάση που τον περιβάλλει; Πώς θα χαρακτηρίζατε τη συναισθηματική του διάθεση και σε ποια κατάσταση της φύσης νομίζετε ότι αυτή ανταποκρίνεται;
  • Tι σημαίνει η έννοια «δουλειά» στο ποίημα; Ποια ακριβώς είναι η «δουλειά» του αφηγητή;
  • Tι συμβολίζουν οι «άγνωστοι όχτοι» και οι «κρυμμένες πηγές»; Γιατί ο αφηγητής τα αποδιώχνει, αν και τα «γνωρίζει»;
  • Tι σημαίνουν οι φράσεις «αστεφάνωτο μέτωπο» και «χείλη φρυγμένα»; Tι δηλώνουν για τον αφηγητή;
  • Εξηγήστε το τελευταίο δίστιχο του ποιήματος και αιτιολογήστε γιατί αρνείται να «δουλέψει» ο αφηγητής.

 

 

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Πώς εμφανίζεται να «δουλεύει» ο χειμώνας στον τρίτο και τέταρτο στίχο του ποιήματος;

2. Γιατί ο αφηγητής είναι ο μόνος που δε «δουλεύει» σε ολόκληρη την πλάση; Γιατί κανένα από τα παραδείγματα που επικαλείται («μελίσσια», «σάλιαγκοι», «στρουθιά», «χειμώνας») δε συμμερίζεται την κατάστασή του;


ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

  • Εξετάστε την έννοια της εργασίας στη φύση (Φυσική, Βιολογία) και στην κοινωνική ζωή (Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Επαγγελματικός Προσανατολισμός), με σκοπό να αιτιολογήσετε την αναγκαιότητα ή μη της εργασίας για τη συνέχιση της ζωής.


Σάμιουελ Τ. Kόλεριτζ (1772-1834)


Σάμιουελ Τ. Kόλεριτζ

Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.


Στο περίφημο αυτό σονέτο του Κόλεριτζ, που εκτυλίσσεται σε μια χειμωνιάτικη μέρα, ο ομιλητής συγκρίνει την κατάστασή του με τη φύση, που δείχνει τα πρώτα σημάδια της άνοιξης. Το ποιητικό εγώ, απόλυτα αποξενωμένο από το κοινωνικό του περιβάλλον, παρουσιάζεται στην πρώτη στροφή ανίκανο να συμμετάσχει στη «δουλειά» στην οποία επιδίδεται η φύση γύρω του. Η δουλειά για τον ίδιο είναι εμφανώς και πρωτίστως η ποιητική παραγωγή (τραγούδι) και ―δευτερευόντως― γενικότερα ο αισθητικός βίος («αγαπώ», «μέλι τρυγώ»).

Στη δεύτερη στροφή το ποιητικό υποκείμενο οξύνει την αποξένωσή του, αποστρεφόμενο τη δημιουργική ικανότητα και τη δυναμική έμπνευση που παραδέχεται ότι διαθέτει (και η οποία συμβολίζεται στο ποίημα ως «γνώση» άγνωστων τόπων ποιητικής ευφορίας και πηγών έμπνευσης) και επιμένοντας πεισματικά στην άδοξη αποχώρηση από τον κόσμο (με αστεφάνωτο μέτωπο και κατάξερα χείλη), αρνείται να εκμεταλλευτεί τις δυνάμεις του και να αφήσει έργο.

Ο λόγος της άρνησής του να εργαστεί δημιουργικά ομολογείται στο καταληκτικό δίστιχο του ποιήματος, που μοιάζει με γνωμικό: η δουλειά είναι άσκοπη χωρίς ελπίδα ―όπως και η ελπίδα είναι μάταιη χωρίς σκοπό.

Με την κατάληξη αυτή, το σονέτο του Κόλεριτζ δείχνει να υποστηρίζει ότι η απουσία πίστης και ελπίδας ―η «ανία» που κατέχει τυραννικά τον ρομαντικό ποιητή― οδηγεί αναπότρεπτα στη διακοπή της ποιητικής παραγωγής και, μαζί με αυτήν, στην αποξένωση από τον φυσικό κόσμο, στον μαρασμό που προκαλεί η συνείδηση του αδιεξόδου και στον πρόωρο θάνατο («μ' έν' αστεφάνωτο μέτωπο φεύγω»). Πρόκειται για εμβληματική διατύπωση κεντρικών ρομαντικών τόπων, που μας επιτρέπει να διαπιστώσουμε ορισμένες από τις βασικές αντινομίες της ρομαντικής συνείδησης ―συμπεριλαμβανομένης βέβαια και εκείνης που συνιστά ο ειρωνικός χαρακτήρας του έργου. Ας μη μας διαφύγει ότι η δήλωση που αναγγέλλει το τέλος της ποίησης συγκροτεί η ίδια ένα ποίημα (ή, με άλλα λόγια, ότι ο ποιητής δουλεύει εκφράζοντας την αδυναμία του να δουλέψει).

 


Σάμιουελ Τ. Kόλεριτζ
στο Βιβλιοnet Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Βιβλιονέτ]
στη Βικιπαίδεια Βικιπαίδεια

 

Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

 

Ήρωες

Οι ήρωες του ποιήματος είναι:

 

 

Τόπος

Τα γεγονότα του ποιήματος διαδραματίζονται

 

 

Χρόνος

Τα γεγονότα του ποιήματος γίνονται/έγιναν

 

 

Γλώσσα

Η γλώσσα του ποιήματος είναι

 

 

Στίχος-Μέτρο

Ο στίχος του ποιήματος είναι:

Το μέτρο του ποιήματος είναι:

 

 

Ενότητες

Το ποίημα μπορεί να χωριστεί στις εξής ενότητες:

 

 

Το σχόλιό σας...

...