ΣΕΛ. 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 7 9 11 12 13 14 15 16 17 18
Η ενότητα αρχίζει με ένα ποίημα της Ρίτας Μπούμη-Παπά με τίτλο Ο θαλασσοπόρος.
Ενδεικτικές ερωτήσεις επεξεργασίας θα μπορούσαν να αποτελέσουν οι παρακάτω:
1) Tελικά, πόσο μακριά ταξιδεύει ο θαλασσοπόρος του ποιήματος που μόλις διαβάσατε; Aπό ποιους στίχους το καταλαβαίνετε;
2) Aπό ποια μέρη περνάει ο θαλασσοπόρος στο φανταστικό του ταξίδι; Mπορείτε να βρείτε τα μέρη αυτά στο χάρτη της τάξη σας και να σχεδιάσετε τη φανταστική του πορεία; Aπό ποιους ενδιάμεσους σταθμούς θα περάσει για να επισκεφτεί όλους τους τόπους που αναφέρονται στο ποίημα;
Ο στόχος στη συγκεκριμένη ενότητα είναι να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές τη δομή κειμένων αναφορικού λόγου, στα οποία ανήκουν κυρίως, σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα, τα αφηγηματικά κείμενα και διάφορα είδη περιγραφικών κειμένων.
Στόχος είναι επίσης η επιλογή και η χρήση των κατάλληλων γλωσσικών μέσων για την παραγωγή των συγκεκριμένων κειμένων σε διαφορετικό επικοινωνιακό πλαίσιο κάθε φορά, έτσι ώστε ο μαθητής να εμπεδώσει το γραμματικό φαινόμενο που πρέπει να διδαχθεί στη συγκεκριμένη ενότητα, δηλαδή τους χρόνους του ρήματος (αλλά και τις χρονικές σχέσεις γενικότερα).
Όσον αφορά τα κείμενα, δίνονται:
• λογοτεχνική περιγραφή (Τα ψάθινα καπέλα)
• λογοτεχνική αφήγηση (Ταξιδεύοντας με ελέφαντα)
• ανακοίνωση (Δύο μέρες στο βουνό)
Σχετικά με τους γραμματικούς στόχους, ο μαθητής διαπιστώνει και συνειδητοποιεί, ασκούμενος στο γραμματικό φαινόμενο μέσα σε κείμενο και όχι σε αποσπασματικές φράσεις, τη χρήση των χρόνων (παρόντος, παρελθόντος, μέλλοντος), τις διαφορές που επιφέρει στη λειτουργία του αφηγηματικού κειμένου η χρήση χρόνων παρελθόντος εναλλακτικά με εκείνους του παρόντος και τις διαφορές στη χρήση των χρόνων σε περιγραφικά κείμενα. Επίσης, διαπιστώνει και τον τρόπο που εκφράζονται γενικότερα οι χρονικές σχέσεις μέσα από τη χρήση χρονικών συνδέσμων, επιρρημάτων και ουσιαστικών.
Όπως αναφέρθηκε, όταν για την επίτευξη κάποιου στόχου δίνονται περισσότερες από μία ασκήσεις, υπάρχει διαβάθμιση δυσκολίας. Για παράδειγμα στο κείμενο Δύο μέρες στο βουνό η άσκηση 3 είναι λιγότερο απαιτητική από την 4, που έχει παρόμοιο στόχο.
Επίσης προτείνονται ευρύτερες δραστηριότητες με οριζόντιους στόχους (διαθεματικές), ανάλογες προς εκείνες του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών της Γλώσσας, οι οποίες συνδέονται με διάφορα αντικείμενα του Α.Π., π.χ. Γεωγραφία, Ιστορία, Αισθητική Αγωγή, Φυσική, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Θρησκευτικά.
Θεωρία
Ασκήσεις
- Να βρεις σε ποια χρονική βαθμίδα ανήκουν τα παρακάτω ρήματα 1η
- Να βρεις σε ποια χρονική βαθμίδα ανήκουν τα παρακάτω ρήματα 2η
- Να βρεις τους χρόνους των ρημάτων 1η **
- Να βρεις τους χρόνους των ρημάτων 2η **
- Να βρεις τους χρόνους των ρημάτων 3η **
- Να βρεις τους χρόνους των ρημάτων 4η **
- Σχημάτισε τους χρόνους του ρήματος ντύνω στην ενεργητική και παθητική φωνή *
- Σχημάτισε τους χρόνους του ρήματος απαντώ στην ενεργητική και παθητική φωνή *
- Σχημάτισε στην ενεργητική φωνή στο α' ενικό πρόσωπο της οριστικής τους χρόνους των ρημάτων που ζητούνται. **
- Σχημάτισε στην παθητική φωνή στο α' ενικό πρόσωπο της οριστικής τους χρόνους των ρημάτων που ζητούνται. **
- Περισσότερες ασκήσεις θα βρείτε εδώ
O θαλασσοπόρος
Έχω ένα καράβι, τόσο, με πανιά,
θάλασσες αφήνει, θάλασσες περνά.
Άφωνος στον κίνδυνο και θαλασσομάχος,
ταξιδεύω σχίζοντας πέλαγα μονάχος.
Στου περιβολιού μας τη δεξαμενή,
τα νερά τους σμίγουν πέντε ποταμοί!
Γύρω περιμένουν στις ακτές οι κάβοι
δίπλα τους ν' αράξει τ' άσπρο μου καράβι.
Στην Iνδία, στον Bόλγα, στον Mισσισσιππή
τρέχει το καράβι μου, πάει αστραπή.
Το φεγγάρι μέσα απ' το πυκνό πλατάνι
στα ταξίδια του όλα συντροφιά μού κάνει.
Προς τα πολυτρίχια, λίγο παρακεί,
το τιμόνι αν στρίψω, να η Aμερική.
Πίσω απ' του κισσού μας τη χλωρή κουρτίνα,
έγια μόλα, βάζω πλώρη για την Kίνα.
Tο Σουέζ, την Πόλη και τον Παναμά,
ως να με φωνάξει για φαΐ η μαμά.
Pίτα Mπούμη-Παπά
Ηλίας Τανταλίδης, «Το ναυτόπουλο» (παράλληλο κείμενο) [πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού]
Με τι θα ασχοληθούμε:
- Πώς περιγράφουμε ένα πράγμα
- Πώς χρησιμοποιούμε τους χρόνους του ρήματος
Τα ψάθινα καπέλα
Απ' το παλιό μας σπίτι θυμάμαι λίγα πράγματα. Ήταν κάπου κοντά στον Λυκαβηττό κι είχε ταράτσα που 'βλεπε στο Φάληρο. Ζούσε μαζί μας ο πατέρας κι είχαμε ένα λαγωνικό που το λέγανε Ντικ. Θυμάμαι και δύο βάζα κινέζικα στις δυο γωνιές της σάλας. Τίποτ' άλλο. Η Μαρία όμως θυμάται πολλά. Μας τα λέει καμιά φορά κι εμείς δακρύζουμε, κρυφά η μια από την άλλη.
Με τον πατέρα πηγαίναμε στη θάλασσα σχεδόν κάθε Κυριακή. Είχε ένα παμπάλαιο αυτοκίνητο που 'μοιαζε με οβίδα και το λέγαμε «Καραϊσκάκη». Έτσι το 'χε βαφτίσει ένα παιδί καθώς περνούσαμε από έναν κεντρικό δρόμο της Αθήνας, και μεις χαρήκαμε, γιατί το αυτοκίνητο του πατέρα δεν ήταν κοινό αυτοκίνητο και του άξιζε να έχει ένα όνομα. Το χρώμα του ήταν καφέ ή γκρίζο ή ίσως και χακί, από μέσα ήταν στρωμένο με βυσσινί πετσί αληθινό, μια πολυτέλεια που ερχόταν σε αντίθεση με το σύνολο· ήταν ψηλό, εντελώς ανοιχτό και δίχως κουκούλα, με τη μηχανή του κομμένη μπροστά κατακόρυφα σαν φάτσα μούργικου σκύλου· πίσω κατέληγε σε μύτη που θύμιζε ουρά τσαλαπετεινού· κι εκεί στη μύτη υπήρχε ένα ξύλινο ντουλαπάκι, όπου πετούσαμε τα κοστούμια του μπάνιου, τα ψαρικά, κι ό,τι άλλο, ανάκατα. Κοντολογίς, ήταν ένα αυτοκίνητο με δικό του χαρακτήρα και εμφάνιση προκλητική.
Μαργαρίτα Λυμπεράκη, Τα ψάθινα καπέλα, εκδ. Kαστανιώτη, Αθήνα, 1997 (διασκευή)
1. Βρείτε όσες πληροφορίες μάς δίνει το μέρος του κειμένου που περιγράφει τον «Καραϊσκάκη», το παλιό αυτοκίνητο, και γράψτε τες στον πίνακα:
Γράψε τις απαντήσεις σου στις παρακάτω σειρές. Για γρήγορη μετακίνηση πάτα το πλήκτρο tab ⭾ και για επιστροφή τα πλήκτρα shift+tab ⭾
| χρώμα | |
| σχήμα | |
| εσωτερικές λεπτομέρειες | |
| εξωτερικές λεπτομέρειες |
2. Δείτε τη σειρά με την οποία η συγγραφέας παρουσιάζει τα στοιχεία της περιγραφής. Πρώτα αναφέρει αυτό που περιγράφεται: «ένα παμπάλαιο αυτοκίνητο...».
 |
Στη συνέχεια αναφέρονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Ποια είναι αυτά; |
|
|
Πώς προχωράει μετά η περιγραφή, από το μέσα μέρος προς το έξω ή από το έξω μέρος προς το μέσα; |
|
|
Στο εξωτερικό του αυτοκινήτου, ποιο μέρος περιγράφεται πρώτα και ποιο μετά; |
3. Η συγγραφέας μάς δίνει και τις δικές της εντυπώσεις από το αυτοκίνητο, για να κάνει πιο ζωντανή την περιγραφή. Για παράδειγμα, λέει: «ένα παμπάλαιο αυτοκίνητο που έμοιαζε με οβίδα». Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα με τα σχόλια που κάνει η συγγραφέας:
Γράψε τις απαντήσεις σου στις παρακάτω σειρές. Για γρήγορη μετακίνηση πάτα το πλήκτρο tab ⭾ και για επιστροφή τα πλήκτρα shift+tab ⭾
| μέρη αυτοκινήτου | σχόλια |
Όταν περιγράφουμε ένα αντικείμενο, συνήθως χρησιμοποιούμε ενεστώτα. Η συγγραφέας όμως θυμάται με νοσταλγία και περιγράφει το παλιό οικογενειακό της αυτοκίνητο. Γι' αυτόν τον λόγο χρησιμοποιεί χρόνους του παρελθόντος.
4. Είδατε σε μια βιτρίνα το ποδήλατο των ονείρων σας. Ένας συγγενής σας θέλει να σας το αγοράσει. Γράψτε ένα σύντομο γράμμα για να του το περιγράψετε ακριβώς.
Μην ξεχάσετε να αναφέρετε:
|
|
τη γενική εντύπωση που δίνει |
|
|
την εξωτερική περιγραφή του (αν έχει κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, τονίστε το) |
|
|
τα δικά σας σχόλια και συναισθήματα |
5. Ο υπολογιστής «θύμωσε» και αρνείται να γράψει δυο ίδια γράμματα στη σειρά. Βρείτε ποιες λέξεις χρειάζονται διόρθωση.
Το προηγούμενο Σάβατο έφτασε στο σπίτι μας ένα γράμα από τον παπού μου που μένει μόνιμα λίγο έξω από τη Θεσαλονίκη. Μας καλούσε να περάσουμε οικογενειακώς λίγες ημέρες μαζί του και να απολαύσουμε τις τελευταίες ηλιόλουστες μέρες δίπλα στη θάλασα. Πώς θα μπορούσαμε να απορίψουμε μια τέτοια πρόταση, ένα διάλειμα ξεγνοιασιάς σε καθαρό περιβάλον; Αποφασίσαμε να ταξιδέψουμε με το τρένο για να χαρούμε τη διαδρομή και συνενοηθήκαμε μαζί του για τις τελευταίες λεπτομέρειες.
Την επόμενη μέρα, φτάσαμε από νωρίς στον σταθμό και περιμέναμε την αναχώρηση της αμαξοστοιχίας.
Όταν ανεβήκαμε στο τρένο, διαπιστώσαμε ότι οι θέσεις μας ήταν κατειλημένες, αλλά ευτυχώς το πρόβλημα λύθηκε εύκολα. Σε λίγο τα μεγάφωνα έκαναν έκληση να απομακρυνθούν όλοι από την άκρη της αποβάθρας, γιατί το τρένο ήταν έτοιμο να ξεκινήσει.
κείμενο της συγγραφικής ομάδας
Αν θέλεις να μάθεις ποιες νεοελληνικές λέξεις γράφονται με όμοια γράμματα εδώ
Με τι θα ασχοληθούμε:
- Πώς αφηγούμαστε μια ιστορία
- Πώς μιλάμε για το χτες, το σήμερα, το αύριο (χρόνοι ρημάτων, επιρρήματα, ουσιαστικά, σύνδεσμοι)
- Πώς φτιάχνουμε την περίληψη μιας ιστορίας
Το μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες» διαδραματίζεται το 1872. Ο Φιλέας Φογκ και ο υπηρέτης του Πασπαρτού έχουν βάλει στοίχημα να κάνουν τον γύρο του κόσμου σε 80 ημέρες. Βρίσκουν όμως εμπόδια που μπορούν να τους οδηγήσουν στην αποτυχία.
Tαξιδεύοντας με ελέφαντα
«Αν δεν έχετε αντίρρηση, θα πρότεινα να αναζητήσουμε κάποιο άλλο μέσο για να πάμε στο Αλάχαμπαντ» είπε ήρεμα ο Φιλέας Φογκ.
«Μα αυτή η καθυστέρησηδεν θα είναι προς ζημία σας;» απάντησε ο κύριος Φράνσις.
«Όχι, την είχα προβλέψει».
«Πώς; Ξέρατε ότι οι γραμμέςδεν συνεχίζονται;»
«Όχι, αλλά ήξερα ότι αργά ή γρήγορα θα εμφανιζόταν κάποιο εμπόδιο. Επομένως, τίποτα δεν έχει χαθεί. Σήμερα έχουμε 22 Οκτωβρίου, άρα θα φθάσουμε έγκαιρα» δήλωσε ο Φογκ με τέτοια αφοπλιστική αυτοπεποίθηση, που κανένας δεν τόλμησε να κάνει κάποιο σχόλιο.
Δυστυχώς, οι ράγες πράγματι σταματούσαν. Οι εφημερίδες μοιάζουν με ορισμένα ρολόγια που έχουν τη μανία να πηγαίνουν μπροστά. 'Eτσι, είχαν πρόωρα αναγγείλει ότι οι γραμμές είχαν ολοκληρωθεί. Οι περισσότεροι ταξιδιώτες γνώριζαν γι' αυτή τη διακοπή των γραμμών και, μόλις κατέβηκαν από το τρένο, πήραν κάθε διαθέσιμο μεταφορικό μέσο που υπήρχε στο χωριό. 'Oμως ο κύριος Φογκ και ο κύριος Φράνσις έψαξαν σε όλο το χωριό καιδεν βρήκαν τίποτα.
«Θα πάω με τα πόδια» είπε ο κύριος Φογκ.
Ο Πασπαρτού πλησίασε τον κύριό του, κάνοντας έναν εκφραστικό μορφασμό, καθώς σκεφτόταν τα θαυμάσια αλλά κατάλληλα για πεζοπορία πασούμια του. Ευτυχώς, είχε κάνει κι αυτός μια έρευνα και, αφού δίστασε για λίγο, είπε:
«Κύριε, νομίζω ότι βρήκα ένα μέσο να ταξιδέψουμε».
«Τι;»
«Έναν ελέφαντα! Τον έχει ένας Ινδός που μένει εδώ δίπλα».
Πέντε λεπτά αργότερα οι τρεις συνταξιδιώτες έφταναν σε μια καλύβα, χτισμένη πλάι σε ένα χωράφι που το περιέζωνε ένας ψηλός φράχτης από πασσάλους. Μέσα στην καλύβα υπήρχε ένας Ινδός και στο χωράφι ένας ελέφαντας. Ο Ινδός τούς οδήγησε στο χωράφι. Εκεί αντίκρισαν ένα ζώο, σχεδόν εξημερωμένο. Αναμφίβολα ο Κιούνι –έτσι έλεγαν το ζώο– μπορούσε, όπως όλοι οι ελέφαντες, να καλύψει με μεγάλη ταχύτητα μεγάλες αποστάσεις και, καθώς δεν υπήρχε άλλο διαθέσιμο υποζύγιο, αποφάσισαν να τον χρησιμοποιήσουν. Όμως οι ελέφαντες, που έχουν αρχίσει να σπανίζουν στην Ινδία, δεν είναι καθόλου φτηνοί. Επομένως, τους έχουν μη στάξει και μη βρέξει, γι'αυτό και, όταν ο κύριος Φογκ ζήτησε να νοικιάσει τον ελέφαντα, ο Ινδός αρνήθηκε.
Ο Φογκ επέμενε και πρόσφερε το εξωφρενικό ποσό των δέκα λιρών την ώρα. Η απάντηση του Ινδού ήταν αρνητική. Είκοσι λίρες; Και πάλι όχι. Σαράντα λίρες; Πάντα όχι. Σε κάθε νέα προσφορά, ο Πασπαρτού τιναζόταν αγανακτισμένος, αλλά ο Ινδός ήταν αμετάπειστος.
Το ποσό όμως δεν ήταν καθόλου ευκαταφρόνητο. Αν δεχτούμε ότι ο ελέφαντας χρειαζόταν δεκαπέντε ώρες για να φτάσει στο Aλάχαμπαντ, ο ιδιοκτήτης του θα κέρδιζε εξακόσιες λίρες.
Χωρίς να χάσει την ψυχραιμία του, ο Φιλέας Φογκ πρότεινε στον Ινδό να αγοράσει τον ελέφαντά του, προτείνοντάς του αρχικά χίλιες λίρες. Ο Ινδός δεν ήθελε να τον πουλήσει! Ίσως ο κατεργάρης να περίμενε ακόμα μεγαλύτερο κέρδος.
Ο κύριος Φογκ πλησίασε ξανά τον Ινδό και του πρόσφερε διαδοχικά χίλιες διακόσιες λίρες, χίλιες πεντακόσιες λίρες, χίλιες οχτακόσιες και, τέλος, δύο χιλιάδες λίρες. Ο Πασπαρτού, που συνήθως ήταν κοκκινωπός, είχε γίνει κάτασπρος από την αγωνία. Στις δύο χιλιάδες λίρες, ο Ινδός υποχώρησε.
«Θεούλη μου!» φώναξε ο Πασπαρτού. «Χρυσό τον πληρώνουμε αυτό τον ελέφαντα!»
Ιούλιος Βερν, Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες,
μετάφρ. M. Tζιαντζή, εκδ. Ερευνητές, Αθήνα, χ.χ. (διασκευή)
Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες
1. Βρείτε ποιες από τις φράσεις είναι σωστές (Σ) και ποιες λανθασμένες (Λ).
| • Οι εφημερίδες ανάγγειλαν πρόωρα ότι οι σιδηροδρομικές γραμμές είχαν ολοκληρωθεί. | |
| • Ο Πασπαρτού πρότεινε στον κύριο Φογκ να ταξιδέψουν με έναν ελέφαντα. | |
| • Ο Κιούνι, ο ελέφαντας, δεν μπορούσε να καλύψει μεγάλη απόσταση με μεγάλη ταχύτητα. | |
| • Ο Ινδός αρνήθηκε πεισματικά να πουλήσει τον ελέφαντα, όσα λεφτά κι αν του έδωσαν. |
2 Θέλετε να διηγηθείτε με λίγα λόγια σε έναν φίλο σας την ιστορία που διαβάσατε.
Χρειάζεται δηλαδή να του πείτε:
|
|
ποιος είναι ο βασικός ήρωας και ποια άλλα πρόσωπα παίρνουν μέρος |
|
|
πού και πότε συμβαίνει η ιστορία |
|
|
πώς ξεκινάει η περιπέτεια |
|
|
τι γίνεται μετά |
|
|
ποιο είναι το αποτέλεσμα |
|
|
τι σκέφτονται ή αισθάνονται τα πρόσωπα για ό,τι συνέβη |
Απαντήστε με μια φράση σε κάθε ερώτηση και συνδέστε τις φράσεις μεταξύ τους σε ένα κείμενο (χρησιμοποιώντας συνδέσμους και άλλες λέξεις), για να διηγηθείτε περιληπτικά την ιστορία.
Γράψε την απάντησή σου στο παρακάτω γκρι πλαίσιο
Για να δείξουμε πότε κάνουμε ή πότε γίνεται κάτι, χρησιμοποιούμε πολλούς τρόπους. Ένας τρόπος είναι οι χρόνοι των ρημάτων.
| ΠΑΡΕΛΘΟΝ κάτι που γινόταν ή έγινε | ΠΑΡΟΝ κάτι που γίνεται τώρα, τη στιγμή που μιλάμε | ΜΕΛΛΟΝ κάτι που θα γίνει ή θα γίνεται |
|
Παρατατικός έγραφα Αόριστος έγραψα Υπερσυντέλικος είχα γράψει |
Ενεστώτας γράφω Παρακείμενος έχω γράψει... |
Εξακολουθητικός μέλλοντας θα γράφω Συνοπτικός μέλλοντας θα γράψω Συντελεσμένος μέλλοντας θα έχω γράψει |
3. Ο συγγραφέας διηγείται μια ιστορία που έγινε στο παρελθόν. Φανταστείτε ότι διηγείται το παρακάτω μέρος της ιστορίας σαν να συμβαίνει τώρα. Ξαναγράψτε την ιστορία αλλάζοντας τους χρόνους. Σε ποιο χρόνο θα βάλετε τα ρήματα για να δείξετε ότι τα γεγονότα συμβαίνουν τη στιγμή που μιλάει;
Πέντε λεπτά αργότερα οι τρεις συνταξιδιώτες έφταναν σε μια καλύβα, χτισμένη πλάι σε ένα χωράφι που το περιέζωνε ένας ψηλός φράχτης από πασσάλους. Μέσα στην καλύβα υπήρχε ένας Ινδός και στο χωράφι ένας ελέφαντας. Ο Ινδός τούς οδήγησε στο χωράφι. Εκεί αντίκρισαν ένα ζώο, σχεδόν εξημερωμένο. Αναμφίβολα ο Κιούνι –έτσι έλεγαν το ζώο– μπορούσε, όπως όλοι οι ελέφαντες, να καλύψει με μεγάλη ταχύτητα μεγάλες αποστάσεις και, καθώς δεν υπήρχε άλλο διαθέσιμο υποζύγιο, αποφάσισαν να τον χρησιμοποιήσουν.
Γράψε την απάντησή σου στο παρακάτω γκρι πλαίσιο
Πέντε λεπτά αργότερα, ο Φιλέας Φογκ, ο σερ Φράνσις Κρόμαρτι και ο Πασπαρτού φτάνουν σε μια καλύβα,
χρησιμοποιήσουν.
Ποιος χρόνος είναι καλύτερος για να διηγηθούμε μια ιστορία με πιο ζωντανό τρόπο, σαν να συμβαίνει τώρα;
Τον χρόνο μπορούμε ακόμη να τον δείξουμε χρησιμοποιώντας
επιρρήματα και ουσιαστικά με λειτουργία επιρρήματος. Πολλές φορές, όταν μιλάμε ή όταν γράφουμε, χρησιμοποιούμε επίσης και
χρονικές προτάσεις. Αυτές αρχίζουν συνήθως με τις λέξεις όταν, αφού, πριν, μόλις.
Επιρρήματα αργά γρήγορα αρχικά νωρίς σήμερα | Ουσιαστικά με λειτουργία επιρρήματος το μεσημέρι (θα έρθω) το απόγευμα (θα φύγω) | Χρονικές προτάσεις αφού κλείστηκε η συμφωνία, ... |
Έρευνα σε ηλεκτρονικά σώματα κειμένων
4. Θέλετε να διηγηθείτε κάτι ασυνήθιστο που έγινε σε ένα ταξίδι. Bρείτε έναν τίτλο και προσπαθήστε η ιστορία σας να περιέχει όσο το δυνατόν περισσότερα από τα κύρια στοιχεία που υπάρχουν στην άσκηση 2. Μην ξεχάσετε ότι, συνήθως, όταν διηγούμαστε μια ιστορία, βάζουμε τα γεγονότα σε χρονική σειρά. Μπορείτε να ξεκινήσετε τις προτάσεις σας με τις παρακάτω λέξεις και φράσεις που δηλώνουν χρόνο:
Στην αρχή του ταξιδιού, _
Πρώτα, _
'Eπειτα, _
Ξαφνικά, _
Την ίδια στιγμή, _
'Yστερα, _
Λίγο πριν φτάσουμε στον προορισμό μας, _
Τέλος, _
Αναζητώντας μια τηλεοπτική εκπομπή για την Αμοργό
Με τι θα ασχοληθούμε:
- Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση
- Πώς χρησιμοποιούμε τους χρόνους του ρήματος
Δύο μέρες στο βουνό
Θα χρειαστείτε σακίδιο, 2 φόρμες, 2 ζευγάρια παπούτσια, αδιάβροχο, μπλοκ σημειώσεων, μολύβι, μεγεθυντικό φακό, σκούφο, γάντια, κασκόλ, γυαλιά ηλίου... για να περάσετε ένα αξέχαστο διήμερο στον Παρνασσό με τον Ελληνικό Ορειβατικό Σύλλογο Αχαρνών. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να είστε από 7 έως 18 χρόνων, αλλά και οι μικρότεροι μπορούν να συμμετάσχουν με τη συνοδεία των γονιών τους. Ένα διήμερο στη φύση με δραστηριότητες είναι ο στόχος του προγράμματος. Θα εξασκηθείτε στη χιονοδρομία, θα γνωρίσετε φίλους, θα ανακαλύψετε την ομορφιά της ελληνικής φύσης, θα μάθετε να προσανατολίζεστε, θα διασκεδάσετε με θεατρικό παιχνίδι και, το κυριότερο, θα χορτάσετε καθαρό αέρα και θα περάσετε ξένοιαστες ώρες.
Το διήμερο θα πραγματοποιηθεί στις 15 και 16 Φεβρουαρίου στους Δελφούς και η μεταφορά σας μέχρι εκεί θα γίνει με πούλμαν. Όσοι επιθυμείτε να παρακολουθήσετε το πρόγραμμα, πρέπει να δηλώσετε συμμετοχή έως τις 31 Ιανουαρίου και να προκαταβάλετε μέρος των χρημάτων που απαιτούνται.
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210-2461528 (ΕΟΣ Αχαρνών) υπεύθυνος προγράμματος, Κ. Συμούλης
περιοδικό «Ερευνητές», Η Καθημερινή, τεύχος 207, 11/1/03
Παρνασσός
Εκπαιδευτική Τηλεόραση (Επίσημος δικτυακός τόπος. Θα βρείτε δείγματα ανακοινώσεων στη σελίδα για τα μαθήματα της Στ' τάξης)
1. Διαβάσατε την ανακοίνωση: Mπορείτε ν' απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις; Aν σας βοηθάει, μπορείτε να υπογραμμίσετε την απάντηση και μέσα στο κείμενο!
α. Ποιος διοργανώνει την εκδρομή στον Παρνασσό;
β. Mε ποιον τρόπο μπορούν να πάρουν μέρος στην εκδρομή όσοι είναι μικρότεροι από 7 χρονών;
γ. Mπορεί να πάει στην εκδρομή όποιος είναι μεγαλύτερος από 18 χρονών;
δ. Πότε θα γίνει η εκδρομή στον Παρνασσό και με ποιο μεταφορικό μέσο;
ε. Πότε είναι η τελευταία μέρα για να δηλώσει κανείς συμμετοχή;
στ. Ποιος είναι ο κύριος Σαμούλης;
ζ. Tι θα κάνετε αυτές τις δυο μέρες, σύμφωνα με την ανακοίνωση;
2. Παρακάτω θα διαβάσετε τις εντυπώσεις από ένα ταξίδι στα Zαγοροχώρια:
Πηγαίνοντας στα Ζαγοροχώρια συναντάτε ένα σύνολο 46 χωριών στην ορεινή περιοχή της Πίνδου. Στο Ζαγόρι δε βρίσκετε άσχημο χωριό. Στα απλά αγροτικά κτίσματα και στις εκκλησίες οι λαξευμένες πέτρες διατηρούν κάτι από τη μεγάλη τέχνη των παλιών μαστόρων.
Καλοδιατηρημένα χωριά βλέπετε πολλά. Το Πάπιγκο (Μικρό και Μεγάλο), το Μονοδένδρι, το Δίλοφο, το Καπέσοβο, το Τσεπέλοβο και πολλά άλλα ακόμα.
Ο δρόμος που σας οδηγεί ως το Πάπιγκο περνάει από την κεντρική αρτηρία για Κόνιτσα. Στη συνέχεια περνάτε από την Αρίστη και ανηφορίζετε προς τους δύο οικισμούς, το Μικρό και το Μεγάλο Πάπιγκο. Κάθεστε στην πλατεία του μικρού χωριού και κοιτάζετε τη θέα στις πλαγιές. Χαλαρώνετε στα καφενεδάκια και τις ταβέρνες του χωριού, κυρίως όμως χαίρεστε τη φύση. Αντικρίζετε τα λαμπερά νερά του Βοϊδομάτη, τις κορυφές της Αστράκας, αγναντεύετε τη θέα προς το φαράγγι του Βίκου, επισκέπτεστε τις κολυμπήθρες (φυσικές πισίνες στον δρόμο από Μεγάλο προς Μικρό Πάπιγκο) και, αν είστε έτοιμοι για πεζοπορία, παίρνετε τη μεγάλη ανηφόρα της Τύμφης και γνωρίζετε τη Δρακόλιμνη.
περιοδικό Αθηνόραμα, ειδική έκδοση, Νοέμβριος 2002 (διασκευή)
Ζαγόρι
Θέλετε να δώσετε τις ίδιες πληροφορίες με ένα γράμμα σε κάποιον φίλο σας που σκέφτεται να επισκεφτεί τα Zαγοροχώρια. Kάντε τις απαραίτητες αλλαγές όπως στο παράδειγμα:
Γράψε την απάντησή σου στο παρακάτω γκρι πλαίσιο
Πηγαίνοντας στα Zαγοροχώρια θα συναντήσεις...
3. Aν γινόταν μια εκδρομή το καλοκαίρι στη θάλασσα, τι θα γράφατε στην εφημερίδα του σχολείου σας για να το μάθουν όλοι οι συμμαθητές σας; Γράψτε μια ανακοίνωση με τίτλο «Δυο μέρες στη θάλασσα».
Μην ξεχάσετε να γράψετε:
|
|
ποιος οργανώνει την εκδρομή |
|
|
τα στοιχεία του οργανωτή |
|
|
πού και πότε θα γίνει |
|
|
πώς θα πάτε |
|
|
ποιοι μπορούν να συμμετέχουν |
|
|
τι θα κάνετε στην εκδρομή |
|
|
τι θα χρειαστεί να πάρετε μαζί σας |
|
|
πόσα χρήματα θα πρέπει να πληρώσετε και σε ποιον |
4. Φανταστείτε ότι μόλις γυρίσατε από την εκδρομή στον Παρνασσό και θέλετε να γράψετε ένα άρθρο στην εφημερίδα του σχολείου σας για το πώς περάσατε, με τίτλο «Η εκδρομή στον Παρνασσό».
Μην ξεχάσετε να γράψετε:
|
|
πού βρίσκεται το μέρος όπου πήγατε |
|
|
πότε και για ποιον λόγο πήγατε εκεί |
|
|
τη γενική εντύπωση |
|
|
τι είδατε στη διάρκεια της εκδρομής και με ποια σειρά |
|
|
τι κάνατε εκεί |
|
|
περιστατικά που συνέβησαν |
|
|
τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας |
5. Tι λέτε, θα θέλατε να διοργανώσετε και εσείς μια εκπαιδευτική εκδρομή με την τάξη σας στους Δελφούς;
 |
Για να γίνει όμως με επιτυχία, μια καλή ιδέα είναι να δουλέψετε ομαδικά. |
|
|
Μια ομάδα θα βρει πληροφορίες για τους Δελφούς από τη μυθολογία και την ιστορία, θα γράψει μια περίληψη σε 150 με 200 λέξεις και θα τη διαβάσει στην τάξη. Θα δώσει τίτλο στο κείμενο και θα γράψει μόνο τα κύρια σημεία των κειμένων που διάβασε. |
|
|
Μια άλλη θα διαλέξει μέσα από τον οδικό χάρτη τη διαδρομή που θα ακολουθήσετε και από ποια μέρη θα περάσετε. Επίσης, θα βρει πληροφορίες για αυτά τα μέρη, ώστε στα ωραιότερα σημεία να κάνετε στάσεις. |
|
|
Πόσο θα στοιχίσει η εκδρομή; Πόσα παιδιά θα πάρουν μέρος; Πόσο πρέπει να είναι το αντίτιμο του εισιτηρίου; Μια ομάδα θα αναλάβει τα οικονομικά θέματα της εκδρομής και θα σημειώσει σε ένα τετράδιο όλα τα απαραίτητα στοιχεία. |
|
|
Στους Δελφούς, ποια μνημεία είναι καλό να επισκεφτείτε; Tι θα δείτε στο μουσείο; Η τέταρτη ομάδα θα βρει τις απαραίτητες πληροφορίες από ταξιδιωτικούς οδηγούς, θα τις καταγράψει και θα ξεναγήσει την υπόλοιπη τάξη στους Δελφούς. |
Εκδρομή με αεροπλάνο
Mπορείτε να διαβάσετε από το Aνθολόγιο:
Γιώργος Mπόντης, [O ασημένιος δρόμος] (σελ. 30)
Όμηρος, [Στο νησί των Φαιάκων] (σελ. 46)
Aντώνης Σαμαράκης, Σ' ένα συνοριακό σταθμό (σελ. 67)
Λουκιανός, [Tαξίδια γεμάτα περιπέτειες] (σελ. 265)
Διαβάστε
Bαρελλά Aγγελική, H Eλλάδα κι εμείς, εκδ. Xρυσή Πένα, Αθήνα, 1991
Iωαννίδης I. Δ., O γύρος του κόσμου χωρίς λεφτά, εκδ. Kαστανιώτη, Αθήνα, 1989
Παγκόσμιος Άτλαντας, Eικονοπαίδεια, εκδ. Eρευνητές, Αθήνα, 1995
Tαξίδια στις χώρες του κόσμου, εκδ. Στρατίκη, Αθήνα, 1993
Δείτε
O στρατηγός, Mπάστερ Kίτον και Kλάιντ Mπρόκμαν, 1926
O Tζίμης και το γιγαντοροδάκινο, Xένρι Σέλινκ, 1996
Tαξιδεύοντας (O μοναχικός πλανήτης), ντοκιμαντέρ αγγλικής, γαλλικής, αμερικανικής, αυστραλιανής παραγωγής, 2000
Tαξιδεύοντας στην Eλλάδα, ντοκιμαντέρ ελληνικής παραγωγής, 2002
Aκούστε
Άσπρα καράβια, στίχοι Σ. Σκίπης, μουσική Γ. Σπανός
Άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλε, στίχοι H. Λογοθέτης, μουσική Δ. Mούτσης
Kρουαζιέρα, στίχοι, μουσική B. Γερμανός
Ξημερώνει, στίχοι Γ. Pούσσος, μουσική M. Xατζιδάκις
Παποράκι, στίχοι Λ. Παπαδόπουλος, μουσική M. Λοΐζος
Σ' ένα εξπρές, στίχοι K. Nτούμος, μουσική Γ. Σπανός
Φύσα, αεράκι, στίχοι N. Γκάτσος, μουσική Σ. Ξαρχάκος
Επισκεφτείτε - Hλεκτρονικές διευθύνσεις
Σιδηροδρομικό μουσείο, Σιώκου 4 (κάθ. Λιοσίων 301), Aθήνα
Γεωγραφία (Στ' Δημοτικού)
Επαναληπτικοί πίνακες της ενότητας για να διορθώσω το γραπτό μου
Σημειώνω στη δεξιά στήλη του πίνακα ένα + για όσα νομίζω ότι έχω γράψει και ένα - για όσα δεν έχω γράψει. Στη συνέχεια συμπληρώνω όλα όσα λείπουν για να είναι το γραπτό μου πλήρες.
1. Πώς αφηγούμαστε μια ιστορία
Γράφουμε:
|
|
Πού και πότε συμβαίνουν τα γεγονότα της ιστορίας. |
|
|
Ποιο είναι το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας. |
|
|
Ποια άλλα πρόσωπα συμμετέχουν. |
|
|
Με ποιο γεγονός ξεκινάει η ιστορία. |
|
|
Με ποια γεγονότα ή πράξεις συνεχίζεται. |
|
|
Πώς τελειώνει η ιστορία. |
|
|
Τι σκέφτονται και τι αισθάνονται τα πρόσωπα (κυρίως το κεντρικό πρόσωπο) για ό,τι συνέβη. |
Χρησιμοποιούμε:
|
|
Χρόνους του παρελθόντος (κυρίως παρατατικό, αόριστο αλλά και ενεστώτα για ζωντάνια και αμεσότητα). |
|
|
Χρονικές (και αιτιολογικές) προτάσεις. |
|
|
Χρονικούς συνδέσμους, χρονικά επιρρήματα, φράσεις που δηλώνουν χρόνο. |
|
|
Ουσιαστικά και επίθετα στις περιγραφές. |
2. Πώς περιγράφουμε ένα πράγμα
Γράφουμε:
|
|
Πού βρίσκεται. |
|
|
Πώς το λένε. |
|
|
Πώς είναι (γενική εντύπωση, σχήμα, μέγεθος, χρώμα). |
|
|
Περιγραφή από τα έξω προς τα μέσα. |
|
|
Πώς το απέκτησα (αν είναι δικό μου). |
|
|
Πώς είναι φτιαγμένο, από τι υλικά. |
|
|
Πώς χρησιμοποιείται. |
|
|
Περιστατικά σχετικά με αυτό. |
|
|
Συναισθήματα και σκέψεις για όλα τα παραπάνω. |
Χρησιμοποιούμε:
|
|
Ενεστώτα (συνήθως) ρημάτων. |
|
|
Επίθετα και επιθετικούς προσδιορισμούς. |
|
|
Τοπικούς προσδιορισμούς. |
Περιγραφή, αφήγηση, περίληψη [Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου]
Διορθώνω το γραπτό μου
Κάθε φορά που γράφω ένα κείμενο το ξαναδιαβάζω. Προσέχω όλα τα παρακάτω και διορθώνω όσα χρειάζονται. (Μπορεί να χρειαστεί να ξαναγράψω κάποια μέρη του κειμένου μου.)
1. Ποιος ήταν ο σκοπός μου; Τον πέτυχα; (Συμβουλευτείτε τα σημεία που προτείνονται για ανάπτυξη στην εκφώνηση της εργασίας παραγωγής γραπτού λόγου κάθε φορά και τους επαναληπτικούς πίνακες στο τέλος της κάθε ενότητας.)
2. Οργάνωσα το γραπτό μου σε παραγράφους;
3. Πώς είναι η ορθογραφία; Χρησιμοποίησα το λεξικό μου;
4. Χρησιμοποίησα σωστά τις τελείες και τα κόμματα;
5. Χρησιμοποίησα πολλές διαφορετικές λέξεις ή έχω επαναλάβει συχνά τις ίδιες λέξεις;
6. Τι μου άρεσε περισσότερο απ' όσα έγραψα;
7. Τι θα μπορούσα να έχω γράψει καλύτερα; Πώς μπορώ να το γράψω τώρα;
8. Τι θα μπορούσα να γράψω ακόμα; Τι θα μπορούσα να αφαιρέσω;
9. Θα καταλάβουν το κείμενο οι συμμαθητές μου;
10. Ποια σημεία θα τους αρέσουν περισσότερο και ποια λιγότερο;
11. Πώς είναι η εμφάνιση του γραπτού μου; Είναι καθαρό και καλογραμμένο; Μπορεί να το διαβάσει κανείς εύκολα.
