52. Το τέλος της αποικιοκρατίας και η ανάδυση του Τρίτου Κόσμου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11. Ενότητα 52. Το τέλος της αποικιοκρατίας και η ανάδυση του Τρίτου Κόσμου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11. Ενότητα 53. Η κατάρρευση των λαϊκών δημοκρατιών και η μεταψυχροπολεμική Ευρώπη

Συνοπτική παρουσίαση των ενοτήτων, ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να αντιληφθούν:

α) το φαινόμενο της αποαποικιοποίησης

β) τα κύρια προβλήματα του Τρίτου Κόσμου

γ) τις μεταρρυθμίσεις στην Σοβιετική Ένωση και τις συνέπειές τους (νέοι πολιτικοί σχηματισμοί, μεταναστευτικό ρεύμα προς τις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, αναζωπύρωση ξενοφοβίας και ρατσισμού).

Υποστηρικτικό υλικό:

- Χάρτης, σ. 145 του βιβλίου

-Χάρτης, σ. 229, «Η Ευρώπη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο», Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Από τα μέσα του 18^ου αιώνα ως τις αρχές του 21^ου αι. Γ΄ Γυμνασίου: εδώ

-Αποσπάσματα από βίντεο, «Η πτώση του τείχους του Βερολίνου», DW-Transtel (με ελληνικούς υπότιτλους): εδώ

Προτεινόμενες δραστηριότητες:

-Συζήτηση για την ευθύνη των αποικιοκρατών για την υπανάπτυξη που μαστίζει σήμερα πολλές πρώην αποικίες.

-Άσκηση/δραστηριότητα 2, σ. 149 του σχ. βιβλίου.

1 ώρα

Τα αντιαποικιακά κινήματα ανεξαρτησίας

Η ακμή της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας (Ιστορία Γ΄ Λυκείου)
Η Άπω Ανατολή (Ιστορία Γ΄ Λυκείου)
Η αποαποικιοποίηση και ο Τρίτος Κόσμος (Ιστορία Γ΄ Λυκείου)

Η μετατροπή αποικιών σε ανεξάρτητα κράτη, δηλαδή η αποαποικιοποίηση, ήταν ένα φαινόμενο που εκδηλώθηκε, αρχικά με αργά βήματα, στα χρόνια του Μεσοπολέμου, και πήρε ευρύτερες διαστάσεις στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. Τότε, εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως στην Αφρική και στην Ασία, κινητοποιήθηκαν, δημιούργησαν αντιαποικιακά κινήματα και διεκδίκησαν την ανεξαρτησία τους από τους αποικιοκράτες.

1. Ο Παντίτ Νεχρού (αριστερά) και ο Μαχάτμα
Γκάντι (δεξιά), ηγέτες του αντιαποικιακού αγώνα
των Ινδών εναντίον της βρετανικής κυριαρχίας

Παράγοντες των αντιαποικιακών κινημάτων

Πολλοί ήταν οι παράγοντες που οδήγησαν στην ανάπτυξη των αντιαποικιακών κινημάτων.

Ένας από αυτούς ήταν η διαμόρφωση στις αποικίες ενός κοινωνικού στρώματος που συνειδητοποιούσε απόλυτα το χάσμα ανάμεσα στην αληθινή ελευθερία και το καθεστώς καταπίεσης που είχαν επιβάλει οι αποικιοκράτες. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν μορφωμένοι, υιοθετούσαν ιδέες ριζοσπαστικές και από αυτούς προήλθαν οι ηγέτες των αντιαποικιακών κινημάτων. Ονειρεύονταν να οδηγήσουν τις χώρες τους στον δρόμο της ανάπτυξης και της ευημερίας, καλύπτοντας το χάσμα που τις χώριζε από τις αναπτυγμένες χώρες.

Ένας άλλος αποφασιστικός παράγοντας στάθηκε ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος. Η εύκολη κατάκτηση κάποιων μητροπόλεων (Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία) από τους ναζί έδειξε ότι οι αποικιοκράτες κάθε άλλο παρά άτρωτοι ήταν. Παράλληλα, η κατάταξη των κατοίκων των αποικιών στους στρατούς των μητροπόλεων και η συμμετοχή τους σ’ έναν πόλεμο που έγινε στο όνομα της ελευθερίας τούς έκανε να μη συμβιβάζονται, πλέον, με τη στέρηση της δικής τους ελευθερίας.

Τέλος, σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι πολιτικές συνθήκες μετά τον πόλεμο. Οι μητροπόλεις (Βρετανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία) είχαν αποδυναμωθεί και δεν μπορούσαν να επιβάλουν τη θέλησή τους στις αποικίες. Παράλληλα, τόσο η Σοβιετική Ένωση όσο και οι ΗΠΑ ήταν υπέρ της χειραφέτησης των αποικιών, η καθεμιά για τους δικούς της λόγους.

Η ανάδυση του Τρίτου Κόσμου

Η αποαποικιοποίηση και ο Τρίτος Κόσμος (Ιστορία Γ΄ Λυκείου)
Ινδία, Γκάντι (57'')
Ινδία, αγώνας για την ανεξαρτησία (1' 23'')
Χρονολογική σειρά ιστορικών προσώπων

Κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, ο πολιτικός χάρτης του κόσμου άλλαξε ριζικά όψη, ύστερα από σκληρούς αντιαποικιακούς αγώνες. Στους κυριότερους από αυτούς,
οι Ινδοί κέρδισαν την ανεξαρτησία τους από τη Βρετανία (1947),
οι Ινδονήσιοι από την Ολλανδία (1947),
οι Βιετναμέζοι από τη Γαλλία (1954),
οι Κύπριοι από τη Βρετανία (1960)
και οι Αλγερινοί από τη Γαλλία (1962).
Αυτά τα παραπάνω νέα κράτη και άλλα ακόμη αποτέλεσαν τον λεγόμενο Τρίτο Κόσμο.

1. Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Λαϊκής Δημοκρατίας του Βιετνάμ

Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη της γαλλικής επανάστασης βροντοφωνάζει ότι «οι άνθρωποι είναι ίσοι και παραμένουν, δικαιωματικά, ελεύθεροι και ίσοι». [...] Όμως, εδώ και ογδόντα χρόνια, οι Γάλλοι ιμπεριαλιστές, αρνούμενοι τις αρχές τους –ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα– βίασαν τη γη των προγόνων μας και καταπίεσαν τους συμπατριώτες μας. Οι πράξεις τους είναι αντίθετες με τα ιδανικά του ανθρωπισμού και της δικαιοσύνης […].
Γι’ αυτούς τους λόγους, εμείς, μέλη της προσωρινής κυβέρνησης, διακηρύσσουμε ότι στο εξής δεν θα έχουμε κανένα δεσμό με τη Γαλλία, θα ακυρώσουμε όλες τις συνθήκες που η Γαλλία υπέγραψε στο όνομα του Βιετνάμ, θα καταργήσουμε όλα τα προνόμια που με τη βία οι Γάλλοι απέκτησαν στη χώρα μας.

2. Χο Τσι Μινχ (1890-1969): Χαρακτηριστική περίπτωση ηγέτη αντιαποικιακού κινήματος, ο Χο Τσι Μινχ σπούδασε στη Γαλλία, μυήθηκε εκεί στον κομμουνισμό και έγινε ο ηγέτης του αγώνα των Βιετναμέζων τόσο εναντίον της Γαλλίας όσο και εναντίον των ΗΠΑ.

144

3. Η αποαποικιοποίηση της Ασίας.
4. Η αποαποικιοποίηση της Αφρικής.

Ιδιόμορφη παρέμεινε η κατάσταση σε ορισμένες χώρες της Αφρικής, για πολλά χρόνια μετά την ανεξαρτησία τους. Σ’ αυτές τις χώρες κυβερνούσαν μειοψηφίες λευκών εφαρμόζοντας την πολιτική του απαρτχάιντ, δηλαδή διαχωρίζοντας τους ανθρώπους, σε κάθε κοινωνική δραστηριότητα, με κριτήριο τη φυλή (race: φυλή, racism: ρατσισμός) και επιβάλλοντας σε βάρος της πλειονότητας των μαύρων φυλετικές διακρίσεις. Στη Ζιμπάμπουε (πρώην Ροδεσία) το ρατσιστικό καθεστώς καταργήθηκε το 1980, ενώ στη Νότια Αφρική έγιναν για πρώτη φορά εκλογές με συμμετοχή και μαύρων μόλις το 1994.

Το κίνημα των Αδεσμεύτων

Το Κίνημα των Αδεσμεύτων

Οι χώρες του Τρίτου Κόσμου προσπάθησαν να βρουν ανεξάρτητη πολιτική έκφραση, δημιουργώντας το 1955 το κίνημα των Αδεσμεύτων. «Αδέσμευτα» επικράτησε να ονομάζονται όλα εκείνα τα κράτη που προσπαθούσαν να κρατούν ίσες αποστάσεις από τις δύο υπερδυνάμεις και έδιναν ιδιαίτερη σημασία σε ζητήματα οικονομικής ανάπτυξης.

Τα κύρια προβλήματα του Τρίτου Κόσμου

Οι χώρες του Τρίτου Κόσμου, μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας τους, βρέθηκαν αντιμέτωπες με τα τεράστια προβλήματα που άφησε πίσω της η πολύχρονη αποικιοκρατία.

Το κύριο πρόβλημα ήταν η οικονομική ανάπτυξη. Ο τρόπος που οι αποικιοκράτες είχαν οργανώσει τις οικονομίες των αποικιών δεν ανταποκρινόταν στις ανάγκες των κατοίκων τους αλλά στις απαιτήσεις των μητροπόλεων. Έτσι, οι περισσότερες τέως αποικίες, παρά τα σημαντικά βήματα ανάπτυξης ορισμένων από αυτές, υποχρεώνονται, ακόμα και σήμερα, να αγοράζουν σε υψηλές τιμές πολλά προϊόντα από τις παλιές μητροπόλεις. Με αυτό τον τρόπο συνεχίζεται, σ’ ένα βαθμό, η οικονομική και πολιτική εξάρτησή τους από τις πρώην μητροπόλεις.

145

2. Ο Νέλσον Μαντέλα μιλά για την Αφρική των ονείρων του

Κατά τη διάρκεια της ζωής μου, αφιέρωσα τον εαυτό μου σ’ αυτή την πάλη για τον αφρικανικό λαό. Αγωνίστηκα κατά της λευκής κυριαρχίας και κατά της μαύρης κυριαρχίας. Yποστήριξα το ιδανικό μιας δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας, στην οποία όλοι οι άνθρωποι ζουν μαζί αρμονικά και με ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό το οποίο ελπίζω να ζήσω για να το πετύχω. Ωστόσο, είναι ένα ιδανικό, για το οποίο είμαι έτοιμος και να πεθάνω.
Ν. Μαντέλα, Απολογία στη δίκη του για προδοσία, 20 Απριλίου 1964.
Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Grand Larousse, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2001, τόμ. 2, σ. 64.

5. Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική: οι μη Ευρωπαίοι δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιούν τη σκάλα που χρησιμοποιούσαν οι Ευρωπαίοι.
εικ.2

6. Η πληθυσμιακή αύξηση της N. Ασίας, σε εκατομμύρια κατοίκους κατά τον 20ό αιώνα.

Οδηγός ανάγνωσης των στατιστικών ιστορικών πηγών (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ)

Το πρόβλημα του υπερπληθυσμού επιδεινώνει την κατάσταση. Κατά την περίοδο 1950-1990 ο παγκόσμιος πληθυσμός διπλασιάστηκε και η αύξηση αυτή αφορούσε σε συντριπτικό ποσοστό τις φτωχότερες από τις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Άμεσο αποτέλεσμα είναι ο υποσιτισμός και οι μαζικοί θάνατοι από πείνα, φαινόμενο αρκετά συχνό, ιδίως στην Αφρική.

Η έλλειψη καθαρού νερού είναι μια ακόμη μάστιγα. Yπολογίζεται ότι τα αμέσως επόμενα χρόνια εκατομμύρια κάτοικοι φτωχών χωρών του Τρίτου Κόσμου θα πεθάνουν από έλλειψη καθαρού νερού.

Επίσης, στα σοβαρά προβλήματα του Τρίτου Κόσμου θα πρέπει να συμπεριληφθούν η πολιτική αστάθεια, τα αυταρχικά καθεστώτα, ο θρησκευτικός φανατισμός που οδηγεί σε ακρότητες, οι συχνοί και άγριοι πόλεμοι μεταξύ φυλών, καθώς και το μεγάλο πρόβλημα του AIDS. Τα δύο τελευταία είναι ιδιαίτερα έντονα στην Αφρική.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν τις κύριες αιτίες της μαζικής μετανάστευσης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια από τον Τρίτο Κόσμο προς τον Πρώτο Κόσμο.

3. Η οικονομική οργάνωση των αποικιών από τους αποικιοκράτες

Μπορεί να σας ενδιαφέρει να μάθετε ότι ακόμη και σήμερα ο αναποφλοίωτος καφές είναι γνωστός στην Ουγκάντα ως κιμπόκο. Η λέξη «κιμπόκο» σημαίνει μαστίγωμα. Προέρχεται από το ότι, πριν τη δεκαετία του 1930, αν ένας αγρότης αρνιόταν να καλλιεργήσει καφέ μετά από αποικιακή εντολή, θα μαστιγωνόταν [...] Yποχρεωνόμασταν να παράγουμε προϊόντα που δεν καταναλώναμε και να καταναλώνουμε αυτά που δεν παρήγαμε.
Γιοβερί Μουσεβενί, Πρόεδρος της Ουγκάντα
Λόγος για τις δομικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στην Αφρική, 1989.
Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Grand Larousse, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2001, τόμ. 2, σ. 62.

7. Πεινασμένα παιδιά στη Σομαλία.
Εικόνα 7

146

ΑΣΚΗΣΕΙΣ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Αφού μελετήσετε τις πηγές 1 και 2, να παρουσιάσετε τις αρχές στις οποίες σκέφτονταν να θεμελιώσουν οι ηγέτες των αντιαποικιακών κινημάτων τις νέες κοινωνίες που οραματίζονταν να δημιουργήσουν μετά την εκδίωξη των αποικιοκρατών.

2. Να μελετήσετε τη φωτογραφία 5 και στη συνέχεια να εκπονήσετε άσκηση άστρου θέτοντας στο κέντρο τον όρο «απαρτχάιντ».

3. Ποια η ευθύνη των αποικιοκρατών για την υπανάπτυξη που μαστίζει σήμερα πολλές πρώην αποικίες; Πριν απαντήσετε, να μελετήσετε την πηγή 3.

4. Να συγκεντρώσετε στοιχεία για τη δράση του Μαχάτμα Γκάντι και του Παντίτ Νεχρού.

1. Οι αρχές του Κινήματος των Αδεσμεύτων

Τα Αδέσμευτα κράτη οφείλουν:

1. Να ακολουθούν μια ανεξάρτητη πολιτική στηριγμένη στην ειρηνική συνύπαρξη και στη μη ένταξη σε συνασπισμούς [...].

2. Να υποστηρίζουν πάντοτε τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα.

3. Να μη λαμβάνουν μέρος σε καμιά συλλογική στρατιωτική συμμαχία στο πλαίσιο των συγκρούσεων μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.

4. Να μη συνάπτουν καμιά διμερή συμμαχία με μια μεγάλη δύναμη.

5. Να μη δέχονται με τη θέλησή τους την εγκατάσταση στο έδαφος τους στρατιωτικών βάσεων που ανήκουν σε μια ξένη δύναμη.

Αποφάσεις της Συνδιάσκεψης των Αδεσμεύτων, Βελιγράδι, Σεπτέμβριος 1961. Πηγή: H Μεγάλη Ιστορία του 20ού αιώνα,
Ελληνικά Γράμματα, τόμ. 6, σελ. 17.

2. Η δημογραφική έκρηξη στον Τρίτο Κόσμο

Απο-αποικιοποίηση και επανάσταση μετέβαλαν δραματικά τον πολιτικό χάρτη του πλανήτη. Ο αριθμός των διεθνώς αναγνωρισμένων ανεξάρτητων κρατών στην Ασία πενταπλασιάστηκε. Στην Αφρική, όπου το 1939 υπήρχε ένα και μόνο, τώρα υπήρχαν γύρω στα πενήντα ανεξάρτητα κράτη. [...] Ωστόσο, το σημαντικό δεν ήταν ο αριθμός των κρατών αυτών, αλλά η τεράστια και αυξανόμενη βαρύτητα και πίεση που αντιπροσώπευαν συλλογικά.

Αυτή ήταν η συνέπεια μιας εκπληκτικής δημογραφικής έκρηξης που σημειώθηκε στον εξαρτημένο κόσμο μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η οποία άλλαξε και συνεχίζει να αλλάζει την ισορροπία του παγκόσμιου πληθυσμού. [...] Ο διπλασιασμός του παγκόσμιου πληθυσμού μέσα σε σαράντα χρόνια από το 1950 ή το γεγονός ότι ο πληθυσμός της Αφρικής αναμένεται να διπλασιαστεί μέσα σε λιγότερο από τριάντα χρόνια, δεν έχουν ιστορικό προηγούμενο, όπως δεν έχουν και τα πρακτικά προβλήματα που προκύπτουν: θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε κυρίως την κοινωνική και οικονομική κατάσταση μιας χώρας όπου το 60% του πληθυσμού της θα είναι κάτω των δεκαπέντε ετών.

E.J. Hobsbawm, Η εποχή των άκρων. Ο σύντομος εικοστός αιώνας, 1914-1991,
μτφρ. Β. Καπετανγιάννης, Θεμέλιο, Αθήνα 1995, σ. 441-442.

Τζαβαχαρλάλ Νεχρού (Παντίτ), ηγέτης του αγώνα για την ανεξαρτησία της Ινδίας
Μοχάντας Καραμτσάντ Γκάντι (Μαχάτμα), ηγέτης του αγώνα για την ανεξαρτησία της Ινδίας
Σουκάρνο, ο ηγέτης του αγώνα για την ανεξαρτησία της Ινδονησίας
Χο Τσι Μιν, ο ηγέτης του αγώνα για την ανεξαρτησία του Βιετνάμ ,
Μακάριος, ο ηγέτης του αγώνα για την ανεξαρτησία της Κύπρου , , ,
Αχμέντ Μπεν Μπελά, ο ηγέτης του αγώνα για την ανεξαρτησία της Αλγερίας ,
Κίνημα των Αδεσμεύτων

Πηγή 1. Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Λαϊκής Δημοκρατίας του Βιετνάμ

Ακολουθεί ολόκληρη η Διακύρηξη της Ανεξαρτησίας.

«Ολοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι. Ο δημιουργός μάς έδωσε δικαιώματα απαραβίαστα, το δικαίωμα της ζωής, το δικαίωμα να είμαστε λεύτεροι και το δικαίωμα να δημιουργούμε την ευτυχία μας». Ο Χο Τσι Μινχ εξηγεί: «Αυτός ο αθάνατος λόγος είναι από τη Διακήρυξη Ανεξαρτησίας των Ενωμένων Πολιτειών της Αμερικής το 1776. Με τη γενικότερη σημασία αυτό σημαίνει "Ολοι οι λαοί πάνου στη γη έχουν γεννηθεί ίσοι", όλοι οι λαοί έχουν το δικαίωμα να ζουν, να είναι ευτυχισμένοι, να είναι λεύτεροι. Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη της Γαλλικής Επαναστάσεως του 1791 διακήρυσσε όμοια: "Οι άνθρωποι γεννιούνται και πεθαίνουν λεύτεροι και ίσοι στα δικαιώματα". Αναντίρρητες αλήθειες είναι αυτά. Κι όμως, για περισσότερο από ογδόντα χρόνια, οι Γάλλοι αποικιοκράτες, ξεφτιλίζοντας τη σημαία της λευτεριάς, της ισότητας, της αδελφότητας, βιάζουν τη γη μας και καταπιέζουν τους συμπατριώτες μας. Οι πράξεις τους είναι διαμετρικά αντίθετες με τα ιδανικά της ανθρωπιάς και της δικαιοσύνης.

Στον πολιτικό τομέα, μας έχουν στερήσει όλες τις ελευθερίες.

Μας έχουν επιβάλει νόμους απάνθρωπους. Εχουν εγκαθιδρύσει τρία πολιτικά καθεστώτα διαφορετικά στον Νότο, στο Κέντρο και στον Βορρά, για να καταστρέψουν την εθνική μας ενότητα και να εμποδίσουν την ένωση του λαού μας. Εχουν φτιάξει περισσότερες φυλακές από σχολειά. Λυμαίνονται ανοικτίρμονα τον λαό μας. Πνίξανε σε ποτάμια αίμα τις επαναστάσεις μας. Εχουν καταπνίξει τη δημόσια γνώμη και εφαρμόζουν μια πολιτική σκοταδισμού. Μας έχουν επιβάλει τη χρήση του οπίου και του αλκοόλ για να αποδυναμώσουν τη φυλή μας.

Στον οικονομικό τομέα, μας έχουν ρουφήξει και το μεδούλι, έχουν ρίξει τον λαό μας στην πιο μαύρη εξαθλίωση και, λεηλατήσει άσπλαχνα τη χώρα μας.

Εχουν συλήσει τα ρυζοχώραφά μας, τα μεταλλεία μας, τα δάση μας, τις πρώτες ύλες μας. Εχουν κρατήσει για τον εαυτό τους το προνόμιο της έκδοσης τραπεζογραμματίων και το μονοπώλιο του εξωτερικού εμπορίου.

Εφευρήκαν και επιβάλανε εκατοντάδες άδικους φόρους, σπρώχνοντας έτσι τους συμπατριώτες μας, προπαντός τους αγρότες και τους εμπόρους, στην εσχάτη φτώχεια. Εμπόδισαν την Εθνική αστική τάξη μας ν' αναπτυχθεί. Εκμεταλλεύτηκαν τους εργάτες μας με τον πιο βάρβαρο τρόπο.

Το Φθινόπωρο του 1940, όταν οι Ιάπωνες φασίστες κατάκλυσαν την Ινδοκίνα για να οργανώσουν νέες πολεμικές βάσεις για τον πόλεμο κατά των συμμάχων, οι Γάλλοι αποικιοκράτες υπόκυψαν παραδίδοντάς τους τη χώρα μας.

Από τότε, ο λαός μας, κάτου από τον διπλό ζυγό των Γιαπωνέζων και των Γάλλων, σφαζόταν κυριολεχτικά. Το αποτέλεσμα ήταν τρομαχτικό. Στους τελευταίους μήνες του χρόνου που πέρασε και στους πρώτους του τρέχοντος, από το Κουάνγκ Τρι μέχρι το Βόρειο Βιετνάμ, περισσότεροι από δύο εκατομμύρια συμπατριώτες μας πέθαναν από πείνα. Στις 9 του τελευταίου Μάρτη, οι Γιαπωνέζοι αφόπλισαν τα γαλλικά στρατεύματα. Οι Γάλλοι αποικιοκράτες έφυγαν ή παραδόθηκαν. Ετσι, πολύ μακριά από το να μας "προστατεύσουν", σε πέντε χρόνια μέσα πούλησαν δύο φορές τη χώρα μας στους Γιαπωνέζους. Προ της 9 Μάρτη, επανειλημμένα, η Ενωση Βιετμίνχ κάλεσε τους Γάλλους να ενωθούν με αυτήν, για να πολεμήσουν τους Γιαπωνέζους. Οι Γάλλοι αποικιοκράτες, αντί ν' απαντήσουν σε αυτό το κάλεσμα, κάνανε ό,τι μπορούσαν εναντίον των παρτιζάνων του Βιετμίνχ. Κατά τη διάλυσή τους, φτάσανε μέχρι τη δολοφονία ενός μεγάλου αριθμού πολιτικών κρατουμένων στις φυλακή του Γιέν Μπάι και στο Κάο Μπανγκ.

Παρ' όλα τούτα, οι συμπατριώτες μας εξακολούθησαν να τηρούν απέναντι στους Γάλλους μια στάση ανθρώπινη και ήπια. Μετά τα γεγονότα της 9 Μάρτη, η Ενωση Βιετμίνχ βοήθησε πολυάριθμους Γάλλους να περάσουν τα σύνορα, έσωσε άλλους από τις γιαπωνέζικες φυλακές και προστάτεψε τη ζωή και τις περιουσίες όλων των Γάλλων.

Πράγματι, μετά το φθινόπωρο του 1940, η χώρα μας έπαψε να είναι αποικία γαλλική για να γίνει γιαπωνέζικη κτήση.

Μετά την παράδοση των Γιαπωνέζων, ολόκληρος ο λαός μας ορθώθηκε για την κατάχτηση της εθνικής του κυριαρχίας και ίδρυσε τη Δημοκρατία του Βιετνάμ. Η αλήθεια είναι πως ο λαός μας πήρε την ανεξαρτησία του από τα χέρια των Γιαπωνέζων και όχι των Γάλλων. Οι Γάλλοι έφυγαν, οι Ιάπωνες παραδόθηκαν, ο αυτοκράτορας Μπάο Ντάι παραιτήθηκε. Ο λαός μας έσπασε όλες τις αλυσίδες που μας βάραιναν περισσότερο από έναν αιώνα, για να κάνει το Βιετνάμ μας μια χώρα ανεξάρτητη. Ο λαός μας, με το ίδιο χτύπημα, ανέτρεψε την εγκαταστημένη από δεκάδες αιώνες μοναρχία, για να ιδρύσει τη Λαϊκή Δημοκρατία.

Για τούτους τους λόγους, εμείς, μέλη της προσωρινής Κυβέρνησης, στο όνομα ολόκληρου του λαού του Βιετνάμ, απελευθερωνόμαστε ολοκληρωτικά από κάθε αποικιακή σχέση με την ιμπεριαλιστική Γαλλία, ακυρώνουμε όλες τις συνθήκες που η Γαλλία υπόγραψε για το Βιετνάμ, καταργούμε όλα τα προνόμια που οι Γάλλοι είχαν σφετεριστεί πάνου στο έδαφός μας.

Ολος ο λαός του Βιετνάμ, εμψυχωμένος με μια θέληση, είναι αποφασισμένος ν' αγωνιστεί μέχρι το τέλος ενάντια σε κάθε επιθετική προσπάθεια των Γάλλων αποικιοκρατών.

Είμαστε πεπεισμένοι πως οι Σύμμαχοι, που έχουν αναγνωρίσει τις αρχές της ισότητας των λαών στις συνδιασκέψεις της Τεχεράνης και του Σαν Φραντζίσκο, δεν μπορούν να μην αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του Βιετνάμ.

Ενας λαός που πεισματικά αντιτάχτηκε για ογδόντα χρόνια στη γαλλική κυριαρχία, ένας λαός που στα τελευταία χρόνια, τοποθετήθηκε αποφασιστικά στο πλευρό των Συμμάχων για να πολεμήσει εναντίον του φασισμού, αυτός ο λαός έχει το δικαίωμα να είναι λεύτερος, αυτός ο λαός έχει το δικαίωμα να είναι ανεξάρτητος.

Για τούτους τους λόγους, εμείς, μέλη της προσωρινής Κυβέρνησης της Λ. Δημοκρατίας του Βιετνάμ, διακηρύττουμε, πανηγυρικά σε ολόκληρο τον κόσμο:

Το Βιετνάμ έχει το δικαίωμα να είναι λεύτερο και ανεξάρτητο και, πραγματικά, έχει γίνει μια χώρα λεύτερη και ανεξάρτητη. Ολος ο λαός του Βιετνάμ είναι αποφασισμένος να κινητοποιήσει όλες τις υλικές και πνευματικές δυνάμεις του, να θυσιάσει τη ζωή και τα αγαθά του για να διαφυλάξει το δικαίωμά του για λευτεριά και ανεξαρτησία»

Πηγή: Εφημερίδα Ριζοσπάστης

Πηγή 2. Ο Νέλσον Μαντέλα μιλά για την Αφρική των ονείρων του

Πηγή 3. Η οικονομική οργάνωση των αποικιών από τους αποικιοκράτες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ Β´ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΩΣ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 20^ού ΑΙΩΝΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ 52. Το τέλος της αποικιοκρατίας και η ανάδυση του Τρίτου Κόσμου