Επιρρήματα λέγονται οι άκλιτες λέξεις που προσδιορίζουν κυρίως τα ρήματα και φανερώνουν τόπο, χρόνο, τρόπο, ποσό, βεβαίωση ή άρνηση κτλ.
Τα επιρρήματα κατά τη σημασία τους είναι:
1) τοπικά (όσα σημαίνουν τόπο): ποῦ; πῇ; ποῖ; ὅπου, ἔνθα, ἐνθάδε, ἐκεῖ, αὐτοῦ, ἄνω, κάτω, ἐγγύς, ἔσω, ἔξω κ.ά.·
2) χρονικά (όσα σημαίνουν χρόνο): πότε; ὅτε, τότε, ὁπηνίκα, πηνίκα; ποτὲ (= κάποτε), νῦν, πρίν, ἔπειτα, πάλαι, χθές, σήμερον, αὔριον, αὖ, αὖθις (= πάλι) κ.ά.·
3) τροπικά (όσα σημαίνουν τρόπο): πῶς; πῇ; οὕτω(ς), ὧδε (= έτσι), ὅπως, ὡς (= καθώς), ὥσπερ, εὖ, καλῶς, κακῶς, σωφρόνως κ.ά.·
4) ποσοτικά (όσα σημαίνουν ποσό): πόσον; ὅσον, τόσον, ὁπόσον, πολύ, μάλα, ἄγαν, λίαν, πάνυ, σφόδρα, ὁλίγον, ποσάκις, τοσάκις, πολλάκις, δίς, τρίς, τετράκις κτλ.
5) βεβαιωτικά (όσα σημαίνουν βεβαίωση): ναί, μάλιστα, δὴ (= βέβαια), δῆτα (= βέβαια, χωρίς αμφιβολία), ἦ (= αλήθεια) κ.ά.·
6) αρνητικά (όσα σημαίνουν άρνηση): οὐ, μή·
7) διστακτικά (όσα σημαίνουν δισταγμό): ἆρα (= άραγε), μῶν (= μήπως), τάχα, ἵσως κ.ά.
Για τη σύνταξη των επιρρημάτων μπορείτε να δείτε εδώ.
Από τα τοπικά, χρονικά, τροπικά και ποσοτικά επιρρήματα:
1) όσα εισάγουν ερώτηση λέγονται ερωτηματικά·
2) όσα έχουν αόριστη σημασία λέγονται αόριστα·
3) όσα σημαίνουν δείξιμο λέγονται δεικτικά·
4) όσα αναφέρονται σε λέξη άλλης πρότασης λέγονται αναφορικά.
Τα ερωτηματικά, τα αόριστα, τα δεικτικά και τα αναφορικά επιρρήματα λέγονται μαζί συσχετικά επιρρήματα.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΣΧΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
| Τοπικά | Ερωτηματικά | Αόριστα | Δεικτικά | Αναφορικά | |
| Για στάση σ' έναν τόπο |
ποῦ; | ποὺ (= κάπου) | ἐνθάδε, ἐνταῦθα, αὐτοῦ, ἐκεῖ |
οὗ (= εκεί όπου). ὅπου, ἔνθα, ὅθι |
|
| Για κίνηση από έναν τόπο |
ποῖ; (= προς ποιο μέρος;) | ποὶ (= κάπου, προς κάποιο μέρος) | ἐνθάδε, ἐνταῦθα, αὐτόσε, ἐκεῖσε |
οἷ, ὅποι (= προς τα εκεί όπου), ἔνθα | |
| Για κίνηση προς έναν τόπο |
πόθεν; | ποθὲν (= από κάποιο μέρος) | ἐνθένδε (= απ' εδώ), ἐντεῦθεν, ἐκείθεν |
ὅθεν (= απ' όπου), ὁπόθεν, ἔνθεν | |
| Χρονικά | πότε; πηνίκα; (= κατά ποια ώρα;) |
ποτὲ (= κάποτε) | τότε, τηνίκα, τηνικάδε, τηνικαῦτα (=εκείνη την ώρα) |
ὅτε, ὁπότε, ἡνίκα, ὁπηνίκα (= την ώρα που) |
|
| Τροπικά | πῶς; | πὼς (= κάπως) | οὕτω(ς), ὧδε (= έτσι, ως εξής) |
ὡς (= όπως), ὥσπερ (= όπως ακριβώς), ὅπως |
|
| Τοπικά ή τροπικά |
πῇ; (= σε ποιο μέρος; πού; - ή πώς;) | πῂ (= σε κάποιον τόπο, κάπου - ή κάπως) | τῇδε, ταύτη (= σ' αυτόν τον τόπο, εδώ - ή έτσι) |
ᾖ, ὅπῃ (= όπου - ή όπως) | |
| Ποσοτικά | πόσον; | τόσον, τοσόνδε, τοσοῦτον |
ὅπου, ὁπόσον |
||
1. Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής, Μιχ. Χ. Οικονόμου, ΟΕΔΒ
2. Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης, Αχ. Τζάρτζανος, ΟΕΔΒ
3. Γραμματική Αρχαίας Ελληνικής, Λιναρδής Ιωάννης, εκδ. Χατζηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2007
4. Συμφραστικός πίνακας λέξεων του Ανθολογίου Αττικής Πεζογραφίας