ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αρχαϊκή Αγγειογραφία, Ερυθρόμορφη

Δούρις, Η Ηώς ανασηκώνει τον νεκρό Μέμνονα


 

κύλικα τύπου Γ ύψος 12 εκ., διάμετρος 26,7 εκ., 490-485 π.Χ., Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, G115

 

Δούρις, Κύλικα τύπου ΓΗ φτερωτή Ηώς, ανασηκώνει το σώμα του νεκρού γιου της, του Μέμνονα, του βασιλιά των Αιθιόπων, που τον σκότωσε στην Τροία ο Αχιλλέας.

Ο Μ. Τιβέριος σημειώνει: "Αυτό που εντυπωσιάζει στην κύλικα αυτή είναι, χωρίς αμφιβολία, η παράσταση του εσωτερικού της. Εδώ έχουμε την πρώτη pieta στην ιστορία της ευρωπαϊκής τέχνης, την οποία ο Δούρις, με αξιοθαύμαστη ικανότητα, έχει εντάξει αβίαστα στον δύσκολο κυκλικό χώρο του μεταλλίου."

Διακρίνονται οι επιγραφές:

αριστερά: ΕΕΝΕΜΕΚΝΕΡΙΝΕ (σύμφωνα με τον Beazley (ην εμέ ενκρίνη), ΗΕΡΜΟΓΕΝΕΣ ΚΑΛΟΣ

δεξιά: πάνω από το κεφάλι της Ηώς, ΗΕΟΣ (Ηώς), στη συνέχεια ΔΟΡΙΣ ΕΓΡΑΦΣΕΝ, δεξιά από το κεφάλι του Μέμνονα, ΜΕΜΝΟΝ, στο τέλος, ΚΑΛΙΑΔΕΣ ΕΠΟΙΗΣΕΝ

Στο εξωτερικό...

 

Δούρις, Η Ηώς ανασηκώνει το νεκρό Μέμνονα

 

Στο εξωτερικό του αγγείου, στην α' πλευρά η μονομαχία του Μενέλαου με τον Πάρη. Η γυναικεία μορφή που στέκεται πίσω από το Μενέλαο ίσως να είναι η Ήρα (δεν ονοματίζεται), ενώ τον Πάρη συμπαραστέκεται η Άρτεμη. Παρόλη την υποστήριξη της θεάς, ο Πάρης προσπαθεί να ξεφύγει από τη μονομαχία. Πάνω από τις μορφές οι επιγραφές: ΜΕΝΕΛΕΟΣ, ΑΛΕΧΣΑΝΔΡΟ[Σ], ΑΡΤΕΜΙΣ

 

Στην άλλη πλευρά η μονομαχία ανάμεσα στον Αίαντα και στον Έκτορα. Ο πληγωμένος Έκτορας έχει τη συμπαράσταση του Απόλλωνα, ενώ ο Αίαντας της Αθηνάς. Το αντικείμενο μπροστά από την ασπίδα του Αίαντα ερμηνεύεται είτε ως πέτρα είτε ως ομίχλη. Σύμφωνα με την Ιλιάδα (Η 268 κ.ε.) ο Αίαντας είχε πετάξει μια πέτρα εναντίον του Έκτορα. Από τη στιγμή όμως που στη σύνθεση κανένα χέρι του Αίαντα δεν είναι ελεύθερο, θεωρείται πιθανότερο να είναι η ομίχλη με την οποία αποκρύπτουν οι θεοί όσους προστατεύουν. Διακρίνονται οι επιγραφές: ΑΘΕΑΙΑ (Αθηνά), ΑΙΑΙ (Αίας), ΕΚ[Τ]ΟΡ

 

Δούρις

 

Δούρις

 

Πηγές: Classical Art Research Centre and the Beazley Archive δεσμός, Perseus δεσμός, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου δεσμός